احداث پایتخت تجاری کشور (کلان شهر تجاری هوشمند) - تخمین سرانه کاربرهای مسکونی و باغ

تخمین سرانه کاربری مسکونی

با توجه به مطالب پیشین و تاکید بر جنبه چند عملکردی کلان شهر تجاری پیشنهادی، استقرار کاربری های تجاری بازرگانی و کسب و کار و گردشگری در کلان شهر هوشمند تجاری در اولویت است و بر همین منوال سهم اندکی از اراضی شهری به فضاهای مسکونی تخصیص می یابد.

با عنایت به سرانه های ملی و جهانی در کاربری مسکونی و فرض جمیعت 5.000.000 نفر (پنج میلیون نفر) جهت پایتخت تجاری کشور در افق نهایی، سرانه کاربری مسکونی بشرح جدول زیر لحاظ می گردد.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	مسکونی	مسکونی	60.00
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	60.00

خانه های مسکونی - تک واحدی و چند واحدی

مجتمع های مسکونی - آپارتمانی

بر اساس اطلاعات جدول فوق، معادل 24% از فضاهای شهری به کاربری مسکونی تخصیص می یابد که در قالب خانه های تک واحدی و چند واحدی و مجتمع های مسکونی آپارتمانی، فضای سکونت مورد نیاز شهروندان را در تیپ های مختلف و متنوع فرآهم می نماید.

---

تخمین سرانه کاربری باغ

کاربری باغ با هدف جبران کمبود فضای سبز شهری و تلطیف هوای کلان شهر تجاری و تامین فضاهای مورد نیاز جهت اسکان موقت و گذراندن اوقات فراغت در خارج شهر ایجاد می گردد.

سرانه کاربری باغ برابر جدول زیر لحاظ می گردد.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
حومه شهر	باغ	باغ ویلا	100.00
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	100.00

حداکثر سطح اشغال ساختمان در این قطعات باغی برابر ضوابط مربوطه و حداکثر به میزان 15% تعیین می گردد و بدین نحو وسعت زیادی از این کاربری به فضای سبز خصوصی تبدیل می گردد و تاثیر مطلوبی در تلطیف هوای کلان شهر تجاری (پایتخت تجاری کشور) ایجاد می نماید. 

ضمن اینکه فضاهای مورد نیاز جهت اسکان موقت و گذراندن اوقات فراغت در بیرون شهر فرآهم و به متقاضیان و سرمایه گذاران تحویل می گردد و منابع مالی بدست آمده از این محل، در تامین زیرساخت های شهری و کاهش قیمت تمام شده اراضی شهری و انتفاع عموم شهروندان بسیار موثر است.

نکته مهم: 

آب مورد نیاز کلیه فضاهای سبز عمومی و فضاهای سبز خصوصی (باغ ها و باغ ویلاها) با تصفیه استاندارد و پیشرفته فاضلاب شهری و بازچرخانی پساب مربوطه تامین می گردد. 

احداث پایتخت تجاری کشور (کلان شهر تجاری هوشمند) - تخمین سرانه کاربری های کسب و کار

با عنایت به ویژگیها و خصوصیات کلان شهر تجاری پیشنهادی (بعنوان پایتخت تجاری کشور)، سرانه های کاربری زیر در گروه کاربری های کسب و کار مفروض است.

توضیح اینکه گروه کاربری های کسب و کار شامل کلیه کاربری هایی است که به منظور کسب درآمد و انتقاع ایجاد می گردد. 

---

کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری اداری

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	اداری	دفتر اداری - غیردولتی	3.00
شهر	اداری	بانک، بیمه، موسسه مالی اعتباری	0.40
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	3.40

---

کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری آموزشی

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	آموزشی	مهدکودک، پیش دبستانی	1.20
شهر	آموزشی	دبستان - غیردولتی	0.80
شهر	آموزشی	هنرستان، دبیرستان - غیردولتی	2.00
شهر	آموزشی	مرکز خلاقیت، آموزشگاه تخصصی، مرکز مهارت آموزی، آموزش علمی کاربردی - غیردولتی	2.75
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	6.75

---

کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری بهداشتی – درمانی

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	بهداشتی - درمانی	درمانگاه - غیردولتی	0.15
شهر	بهداشتی - درمانی	بیمارستان - غیردولتی	0.5
شهر	بهداشتی - درمانی	رادیولوژی (خارج بیمارستان)	0.04
شهر	بهداشتی - درمانی	آزمایشگاه (خارج بیمارستان)	0.04
شهر	بهداشتی - درمانی	داروخانه (خارج بیمارستان)	0.02
شهر	بهداشتی - درمانی	مجتمع پزشکی - غیردولتی	0.40
شهر	بهداشتی - درمانی	گرمابه عمومی	0.15
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	1.30

---

کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری پژوهش و فناوری

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	پژوهش و فناوری	دانشگاه و مراکز تحقیق و توسعه - غیردولتی	1.50
شهر	پژوهش و فناوری	شتابدهنده فناوری - غیردولتی	1.00
شهر	پژوهش و فناوری	مرکز تحقیق و توسعه- غیردولتی	1.50
حومه شهر	پژوهش و فناوری	مرکز تحقیق و توسعه- غیردولتی	6.00
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	10.00

توضیح: کاربری های با موقعیت حومه شهر، در برآوردها و تخمین هزینه لحاظ نمی گردد.

---

کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری تاسیسات و تجهیزات شهری

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	مزرعه انرژی، نیروگاه انرژی پاک و تجدیدپذیر	20.00
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	سایت تفکیک زباله، مرکز فرآوری پسماند، زباله سوز، سایت دفن زباله	3.00
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	جایگاه سوخت	0.30
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	جایگاه سوخت	0.10
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	کشتارگاه صنعتی دام و طیور	0.70
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	24.10

 توضیح: کاربری های با موقعیت حومه شهر، در برآوردها و تخمین هزینه لحاظ نمی گردد.

---

کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری تجاری

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	تجاری	واحدهای تجاری خرید روزانه، بازار روز	0.80
شهر	تجاری	واحدهای تجاری خرید هفتگی	0.75
شهر	تجاری	واحدهای تجاری خرید ماهیانه	0.75
شهر	تجاری	مجتمع تجاری، مرکز خرید، سیتی سنتر	2.00
شهر	تجاری	واحدهای تجاری عمده فروشی	1.20
شهر	تجاری	مشاغل خدمات عمومی	0.50
شهر	تجاری	خدمات حمل و نقل	1.00
شهر	تجاری	نمایشگاه، نمایشگاه و فروشگاه	2.00
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	9.00

---

کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری تفریحی

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	تفریحی	دریاچه مصنوعی، پلاژ ساحلی، تفریحات آبی	7.00
شهر	تفریحی	پارک موضوعی (تم پارک)، پارک آبی، پارک تفریحی	4.50
شهر	تفریحی	مجموعه تفریحی رفاهی گردشگری شهری	3.00
حومه شهر	تفریحی	مجموعه تفریحی رفاهی گردشگری	3.00
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	17.50

 توضیح: کاربری های با موقعیت حومه شهر، در برآوردها و تخمین هزینه لحاظ نمی گردد.

اطلاعات بیشتر:

The Top 50 Theme Parks in the World

Top 10 Amusement Parks

آشنایی با 20 پارک آبی مهیج و متفاوت جهان

---

کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری فرهنگی

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	فرهنگی	سینما، سالن تئاتر، سالن آمفی تئاتر، سالن همایش	0.60
شهر	فرهنگی	هنرسرا، مجتمع فرهنگی هنری- غیردولتی	4.50
حومه شهر	فرهنگی	موزه، نمایشگاه، شهرک سینمایی	4.20
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	9.30

 توضیح: کاربری های با موقعیت حومه شهر، در برآوردها و تخمین هزینه لحاظ نمی گردد.

---

کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری کارگاهی - صنعتی

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	کارگاهی - صنعتی	کارگاه	6.00
حومه شهر	کارگاهی - صنعتی	صنایع سبک، مجتمع صنعتی	24.00
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	30.00

 توضیح: کاربری های با موقعیت حومه شهر، در برآوردها و تخمین هزینه لحاظ نمی گردد.

---

کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری گردشگری - پذیرایی

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	گردشگری - پذیرایی	هتل، سالن غذاخوری، تالار پذیرایی	4.50
حومه شهر	گردشگری - پذیرایی	هتل، سالن غذاخوری، تالار پذیرایی	1.50
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	6.00

 توضیح: کاربری های با موقعیت حومه شهر، در برآوردها و تخمین هزینه لحاظ نمی گردد.

---

کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری ورزشی

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	ورزشی	مجموعه ورزشی غیردولتی - ورزش های پایه و عمومی	1.00
حومه شهر	ورزشی	مجموعه ورزشی- ورزش های تخصصی	12.00
حومه شهر	ورزشی	مجموعه ورزشی - ورزش های خاص و تفریحی	8.00
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	21.00

 توضیح: کاربری های با موقعیت حومه شهر، در برآوردها و تخمین هزینه لحاظ نمی گردد.

---

جمع بندی : مجموع سرانه کاربری های  کسب و کار

با عنایت به موارد فوق، مجموع سرانه کاربری های کسب و کار که در شهر تامین می گردند و مبنای برآوردها و تخمین هزینه می باشند بشرح جدول زیر است.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	ورزشی	مجموعه ورزشی غیردولتی - ورزش های پایه و عمومی	1.00
شهر	تفریحی	دریاچه مصنوعی، پلاژ ساحلی، تفریحات آبی	7.00
شهر	تفریحی	پارک موضوعی (تم پارک)، پارک آبی، پارک تفریحی، ترن هوایی	4.50
شهر	تفریحی	مجموعه تفریحی رفاهی گردشگری شهری	3.00
شهر	گردشگری - پذیرایی	هتل، سالن غذاخوری، تالار پذیرایی	4.50
شهر	تجاری	واحدهای تجاری خرید روزانه، بازار روز	0.80
شهر	تجاری	واحدهای تجاری خرید هفتگی	0.75
شهر	تجاری	واحدهای تجاری خرید ماهیانه	0.75
شهر	تجاری	مجتمع تجاری، مرکز خرید، سیتی سنتر	2.00
شهر	تجاری	واحدهای تجاری عمده فروشی	1.20
شهر	تجاری	مشاغل خدمات عمومی	0.50
شهر	تجاری	خدمات حمل و نقل	1.00
شهر	تجاری	نمایشگاه، نمایشگاه و فروشگاه	2.00
شهر	آموزشی	مهدکودک، پیش دبستانی	1.20
شهر	آموزشی	دبستان - غیردولتی	0.80
شهر	آموزشی	هنرستان، دبیرستان - غیردولتی	2.00
شهر	آموزشی	مرکز خلاقیت، آموزشگاه تخصصی، مرکز مهارت آموزی، آموزش علمی کاربردی - غیردولتی	2.75
شهر	پژوهش و فناوری	دانشگاه و مراکز تحقیق و توسعه - غیردولتی	1.50
شهر	پژوهش و فناوری	شتابدهنده فناوری - غیردولتی	1.00
شهر	پژوهش و فناوری	مرکز تحقیق و توسعه- غیردولتی	1.50
شهر	بهداشتی - درمانی	درمانگاه - غیردولتی	0.15
شهر	بهداشتی - درمانی	بیمارستان - غیردولتی	0.5
شهر	بهداشتی - درمانی	رادیولوژی (خارج بیمارستان)	0.04
شهر	بهداشتی - درمانی	آزمایشگاه (خارج بیمارستان)	0.04
شهر	بهداشتی - درمانی	داروخانه (خارج بیمارستان)	0.02
شهر	بهداشتی - درمانی	مجتمع پزشکی - غیردولتی	0.40
شهر	بهداشتی - درمانی	گرمابه عمومی	0.15
شهر	فرهنگی - مذهبی	سینما، سالن تئاتر، سالن آمفی تئاتر، سالن همایش	0.60
شهر	فرهنگی - مذهبی	هنرسرا، مجتمع فرهنگی هنری- غیردولتی	4.50
شهر	اداری - انتظامی	دفتر اداری - خصوصی	3.00
شهر	اداری - انتظامی	بانک و موسسه مالی اعتباری	0.40
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	جایگاه سوخت	0.30
شهر	کارگاهی - صنعتی	کارگاه	6.00
		جمع سرانه کاربری های کسب و کار (متر مربع)	55.85

همچنین مجموع سرانه کاربری های کسب و کار که در حومه شهر تامین می گردند بشرح جدول زیر است.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
حومه شهر	ورزشی	مجموعه ورزشی- ورزش های تخصصی	12.00
حومه شهر	ورزشی	مجموعه ورزشی - ورزش های ویژه	8.00
حومه شهر	تفریحی	مجموعه تفریحی رفاهی گردشگری	3.00
حومه شهر	گردشگری - پذیرایی	هتل، سالن غذاخوری، تالار پذیرایی	1.50
حومه شهر	پژوهش و فناوری	مرکز تحقیق و توسعه- غیردولتی	6.00
حومه شهر	فرهنگی - مذهبی	موزه، نمایشگاه، شهرک سینمایی	4.20
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	مزرعه انرژی، نیروگاه انرژی پاک و تجدیدپذیر	20.00
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	سایت تفکیک زباله، مرکز فرآوری پسماند، زباله سوز، سایت دفن زباله	3.00
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	جایگاه سوخت	0.10
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	کشتارگاه صنعتی دام و طیور	0.70
حومه شهر	کارگاهی - صنعتی	صنایع سبک، مجتمع صنعتی	24.00
		جمع سرانه کاربری های کسب و کار (متر مربع)	82.50

احداث پایتخت تجاری کشور (کلان شهر تجاری هوشمند) - تخمین سرانه کاربری های خدمات عمومی

خدمات عمومی: سرانه کاربری پارک و فضای سبز

نظر به میانگین جهانی سرانه کاربری پارک و فضای سبز و شاخص تعیین شده از سوی سازمان ملل متحد (20 تا 25 متر مربع) ، سرانه این کاربری جهت کلانشهر تجاری پیشنهادی (پایتخت تجاری کشور) بشرح زیر مفروض است:

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	پارک و فضای سبز	فضای سبز معابر	9.00
شهر	پارک و فضای سبز	بوستان کودک (محل بازی کودکان)	1.50
شهر	پارک و فضای سبز	بوستان محله ای	2.00
شهر	پارک و فضای سبز	پارک  ناحیه ای	3.00
شهر	پارک و فضای سبز	پارک منطقه ای	4.50
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	20.0

توضیح مهم در تعیین سرانه کاربری پارک و فضای سبز:

یک: جهت محاسبه فضای سبز معابر از اطلاعات مفروض جهت 6 تیپ عرضی نمونه در شبکه معابر (شکل زیر) استفاده گردیده است.

 

دو: جهت جبران کمبود فضای سبز کلانشهر پیشنهادی(پایتخت تجاری کشور) نسبت به میانگین جهانی، کاربری فضای سبز خصوصی با سرانه 65 متر مربع بصورت باغ و باغ ویلایی در حریم شهر پیش بینی شده است.

---

خدمات عمومی: سرانه کاربری آموزشی

برابر میانگین ملی سرانه کاربریهای آموزشی، سرانه این کاربری جهت کلانشهر تجاری پیشنهادی (پایتخت تجاری کشور) بشرح زیر معرفی می شود. همانگونه که ملاحظه میگردد به تناسب مراکز آموزش پایه، فضاهای لازم جهت استقرار مراکز آموزش مهارت آموزی نیز لحاظ شده است.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	آموزشی	دبستان	1.50
شهر	آموزشی	هنرستان، دبیرستان	2.50
شهر	آموزشی	آموزشگاه تخصصی، آموزش فنی حرفه ای، آموزش علمی کاربردی	3.25
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	7.25

توضیح مهم در تعیین سرانه کاربری آموزشی:

علاوه بر سرانه های کاربری آموزشی مندرج در جدول فوق، سرانه های دیگری نیز جهت کاربری های آموزشی لحاظ گردیده که به سبب ماهیت انتفاعی آن، در گروه کاربری های کسب و کار (در یادداشت های آتی) معرفی می گردد.

---

خدمات عمومی: سرانه کاربری پژوهش و فناوری

متناسب با سرانه کاربریهای آموزشی هنرستان و دبیرستان، سرانه کاربری پژوهش و فناوری شامل سرانه کاربری دانشگاه و مراکز آموزش عالی، سرانه کاربری مراکز تحقیق و توسعه، سرانه کاربری مراکز رشد استارت آپ ها (انکوباتورها)، سرانه کاربری مراکز شتاب دهنده استارت آپ ها، سرانه کاربری پارک علم و فناوری و سرانه کاربری سایر مراکز تحقیق و توسعه بشرح زیر لحاظ می گردد.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	پژوهش و فناوری	دانشگاه، مرکز تحقیق و توسعه	1.50
شهر	پژوهش و فناوری	مرکز رشد	1.00
شهر	پژوهش و فناوری	پارک علم و فناوری	1.50
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	4.00

توضیح مهم در تعیین سرانه کاربری پژوهش و فناوری:

نظر به اینکه گسترش گردشگری و من جمله گردشگری آموزشی می تواند از اهداف پایتخت تجاری کشور لحاظ گردد، لذا علاوه بر سرانه های کاربری پژوهش و فناوری مندرج در جدول فوق، سرانه های کاربری دیگری نیز جهت پژوهش و فناوری منظور شده که به سبب ماهیت انتفاعی آن، در گروه کاربری های کسب و کار (در یادداشت های آتی) معرفی می گردد.

---

خدمات عمومی: سرانه کاربری بهداشتی درمانی

برابر میانگین ملی سرانه کاربریهای بهداشتی درمانی، سرانه کاربری بهداشتی درمانی جهت کلانشهر تجاری پیشنهادی (پایتخت تجاری کشور) بشرح زیر معرفی می شود.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	بهداشتی - درمانی	درمانگاه	0.15
شهر	بهداشتی - درمانی	بیمارستان	0.5
شهر	بهداشتی - درمانی	مرکز بهداشت	0.05
شهر	بهداشتی - درمانی	مرکز اورژانس (فوریت پزشکی)	0.20
شهر	بهداشتی - درمانی	مجتمع پزشکی	0.30
شهر	بهداشتی - درمانی	سرویس بهداشتی	0.50
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	1.70

توضیحات مهم در تعیین سرانه کاربری بهداشتی درمانی:

یک: نظر به اینکه گسترش گردشگری و من جمله گردشگری سلامت می تواند از اهداف پایتخت تجاری کشور لحاظ گردد، لذا علاوه بر سرانه های کاربری بهداشتی درمانی مندرج در جدول فوق، سرانه های کاربری دیگری نیز جهت بهداشت و درمان منظور شده که به سبب ماهیت انتفاعی آن، در گروه کاربری های کسب و کار (در یادداشت های آتی) معرفی می گردد.

دو: در محاسبه سرانه کاربری مرکز اورژانس (فوریت پزشکی)، پایگاه های اورژانس جاده ای (با توجه به احداث در راه های اصلی خارج شهر) لحاظ نگردیده و مشمول سرانه های کاربری شهر و حومه شهر نمی باشد.

---

خدمات عمومی: سرانه کاربری فرهنگی – مذهبی

سرانه کاربری مذهبی: مسجد

سرانه کاربری مسجد بنابر ضوابط مربوطه بدین نحو لحاظ می گردد.

محاسبه سرانه کاربری مسجد
عنوان کاربری	جمعیت پایتخت تجاری	جمعیت نمازگذار (10%)	سرانه زیربنای مسجد	سرانه عرصه مسجد	سرانه پارکینگ و فضای باز مسجد	مساحت کل مساجد (متر مربع)
مسجد	5,000,000	500,000	1.3	2.5	0.4	2,075,000

با احتساب نیازهای مذهبی گردشگران (لحاظ افزایش 100% ارقام فوق)، تامین سرانه کاربری مسجد پایتخت تجاری کشور در پنج گروه نمازخانه ها (که در پارک ها و اماکن عمومی احداث می گردند)، مساجد زیر محله ای، مساجد محله ای، مساجد ناحیه ای و مساجد منطقه ای انجام می گردد.

همچنین جهت کاربری مسجد جامع، با توجه به مساحت برخی از بزرگ ترین مساجد موجود و در حال احداث (مطابق جدول زیر) سرانه مربوطه بدین نحو تعیین می گرد.

مساحت برخی از بزرگترین مساجد
ردیف	نام مسجد	مساحت (متر مربع)
1	مصلی امام خمینی (ره) - تهران	600,000
2	مسجد شیخ زاید - ابوظبی	412,000
3	مصلی اصفهان	200,000
4	مسجد جامع بندرعباس (مصلی)	120,000

  با عنایت به موارد فوق سرانه کاربری مذهبی بدین نحو تعیین میگردد.

محاسبه سرانه کاربری مذهبی
نوع فضای مذهبی	مساحت (متر مربع)	جمعیت تحت پوشش	تعداد	مساحت کل (متر مربع)	سرانه کاربری (متر مربع)
مسجد جامع شهر	500,000	5,000,000	1	500,000	0.10
مسجد منطقه ای	4,000	50,000	100	400,000	0.08
مسجد ناحیه ای	1,000	10,000	500	500,000	0.10
مسجد محله ای	500	2,000	2,500	1,250,000	0.25
مسجد زیرمحله ای	300	1,000	5,000	1,500,000	0.30
نمازخانه (در اماکن عمومی)	100	1,000	5,000	500,000	0.10
حسینیه/تکیه منطقه ای	4,000	50,000	100	400,000	0.08
حسینیه/تکیه ناحیه ای	1,000	10,000	500	500,000	0.10
حسینیه/تکیه محلی	500	2,000	2,500	1,250,000	0.25
سایر اماکن مذهبی (10% موارد فوق)				680,000	0.14
مجموع				7,480,000	1.50

همچنین معادل 20% فضاهای مذهبی موجود در کلان شهر تجاری پیشنهادی (پایتخت تجاری کشور)، بعنوان سرانه مذهبی در حومه شهر لحاظ می گردد.

---

اطلاعات بیشتر:

ضوابط و مقررات طراحی مساجد

راهنمای طراحی معماری مساجد شهرهای جدید

ضوابط ومقررات طراحی مساجد

---

خدمات عمومی: سرانه کاربری فرهنگی

متناسب با سایر کاربریهای خدمات عمومی، کاربری فرهنگی جهت ابرشهر تجاری پیشنهادی (پایتخت تجاری کشور) بشرح زیر معرفی می شود.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	فرهنگی	کتابخانه	0.30
شهر	فرهنگی	موزه، گالری هنری	0.10
شهر	فرهنگی	هنرسرا، مجتمع فرهنگی هنری	2.50
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	2.90

توضیحات مهم در تعیین سرانه کاربری فرهنگی هنری :

یک: علاوه بر سرانه های کاربری فرهنگی مندرج در جدول فوق، سرانه های دیگری نیز جهت کاربری های فرهنگی هنری لحاظ گردیده که به سبب ماهیت انتفاعی آن، در گروه کاربری های کسب و کار (در یادداشت های آتی) معرفی می گردد.

دو: کاربریهای واقع در حومه شهر جزو کاربری های شهری محسوب نمی گردد و در محاسبات لحاظ نمی شود.

---

خدمات عمومی : سرانه کاربری اداری – انتظامی

با توجه به میانگین ملی سرانه کاربری اداری انتظامی، سرانه این کاربری جهت کلانشهر تجاری پیشنهادی (پایتخت تجاری کشور) بشرح زیر معرفی می شود.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	اداری - انتظامی	سازمان دولتی و عمومی (وزارت خانه، اداره کل، اداره دولتی ، شهرداری و اماکن وابسته)	2.00
شهر	اداری - انتظامی	پاسگاه و مرکز انتظامی	2.80
حومه شهر	اداری - انتظامی	پاسگاه و مرکز انتظامی	2.70
شهر	اداری - انتظامی	پست	0.10
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	7.60

توضیحات مهم در تعیین سرانه کاربری اداری :

یک: علاوه بر سرانه های کاربری اداری مندرج در جدول فوق، سرانه های دیگری نیز جهت کاربری های اداری و موسسات مالی و اعتباری لحاظ گردیده که به سبب ماهیت انتفاعی آن، در گروه کاربری های کسب و کار (در یادداشت های آتی) معرفی می گردد.

دو: کاربریهای واقع در حومه شهر جزو کاربری های شهری محسوب نمی گردد و در محاسبات لحاظ نمی شود.

---

خدمات عمومی: سرانه کاربری ورزشی

سرانه کاربری ورزشی جهت کلانشهر تجاری پیشنهادی (پایتخت تجاری کشور) بشرح زیر معرفی می شود.

سرانه کاربری ورزشی: استادیوم فوتبال

با فرض جمعیت پذیری پایتخت تجاری کشور بمیزان پنج میلیون نفر (5.000.000 نفر) در فاز نهایی و احتساب گردشگران ورزشی، مجموع ظرفیت ششصد هزار جایگاه (600.000 نفر) در استادیوم های فوتبال پایتخت تجاری کشور پیش بینی و جهت تامین این کاربری احداث ده استادیوم فوتبال شامل پنج استادیوم بزرگ در کلاس مجهزترین و بزرگترین استادیوم های جهان بمانند:

ردیف	نام ورزشگاه	محل ورزشگاه	برآورد هزینه احداث (میلیارد دلار)
1	استادیوم مت لایف	رادرفورد - ایالات متحده	1.4
2	ورزشگاه یانکی	نیویورک - ایالات متحده	1.3
3	استادیوم ومبلی	لندن - انگلیس	1.1
4	ورزشگاه المپیا	مونترال - کانادا	1
5	ورزشگاه استد دو فرانس	سنت دنیس - فرانسه	0.9
6	ورزشگاه المپیک	لندن - انگلیس	0.8

با میانگین ظرفیت هشتاد هزار جایگاه (80.000 نفری) در نظر گرفته می شود و مساحت هر کدام با احتساب فضاهای لازم جهت امکانات رفاهی تفریحی و تاسیسات جانبی و محل های تمرین و آماده سازی بازیکنان، 35 هکتار لحاظ می گردد.

همچنین تعداد پنج استادیوم فوتبال در مقیاس متوسط (با میانگین ظرفیت 45.000 جایگاه) و در کلاس ورزشگاه های مجهزی بمانند:

ردیف	نام ورزشگاه	محل ورزشگاه	برآورد هزینه احداث (میلیارد دلار)
1	ورزشگاه امارات (آرسنال)	لندن - انگلیس	0.55
2	ورزشگاه کربلا	کربلا - عراق	0.1

با میانگین مساحت 15 هکتار در نظر گرفته می شود.

با عنایت به مفروضات فوق، سرانه کاربری استادیوم فوتبال برابر 0.5 مترمربع تعیین می گردد.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	ورزشی	استادیوم فوتبال	0.50
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	0.50

---

اطلاعات بیشتر:

UEFA GUIDE TO QUALITY STADIUMS

Football Stadium Conceptual Planning Study

RANKING THE TOP 10 STADIUMS N WORLD FOOTBALL

بزرگ ترین استادیوم های فوتبال دنیا ؛ از آزادی تا نیوکمپ

فهرست بزرگ‌ترین ورزشگاه‌های جهان

---

مفروضات تعیین سرانه کاربری سایر فضاهای ورزشی

در تعیین این سرانه کاربری، انواع ورزش های رایج در چهار گروه ورزش های پایه، ورزش های تخصصی، ورزش های عمومی، و ورزش های ویژه دسته بندی می شود و نیازهای هر گروه به اماکن ورزش آماتوری و همگانی، باشگاه های آموزش رسمی و باشگاه های ورزش حرفه ای و قهرمانی تعیین می گردد. 

توضیح: منظور از اماکن ورزش آماتوری و همگانی، فضاهایی است که توسط مدیریت شهری و بعنوان خدمات عمومی و رایگان به منظور گسترش ورزش های همگانی و ارتقاء سطح سلامت عمومی تدارک می گردد.

دسته بندی انجام شده جهت تعیین نیازمندیهای هر گروه ورزشی به قرار زیر است:

گروه اول: ورزش های پایه

نوع	موقعیت	نام رشته ورزشی
پایه	شهر	دوچرخه سواری
پایه	شهر	دو و میدانی
پایه	شهر	شنا
پایه	حومه شهر	کوه نوردی

توضیح: اختصاص بیشترین فضاها و اماکن ورزشی به این گروه مفروض است. فضاهای درنظر گرفته شده جهت این گروه ورزشی شامل اماکن ورزش آماتوری و همکانی، باشگاه های آموزش رسمی و باشگاه های قهرمانی و ورزش حرفه ای است.

گروه دوم: ورزش های عمومی

نوع	موقعیت	نام رشته ورزشی
عمومی	شهر	اسکواش
عمومی	شهر	اسکیت
عمومی	شهر	بسکتبال
عمومی	شهر	بدمینتون
عمومی	شهر	بدنسازی
عمومی	شهر	تنیس
عمومی	شهر	پینگ پنگ
معلولین	شهر	معلولین
عمومی	شهر	ژیمناستیک
عمومی	شهر	شطرنج
عمومی	شهر	شمشیربازی
عمومی	شهر	شیرجه
عمومی	شهر	واترپولو
عمومی	شهر	فوتبال
عمومی	شهر	فوتسال
عمومی	شهر	پهلوانی
عمومی	شهر	کبدی
معلولین	شهر	گل بال
عمومی	شهر	والیبال
عمومی	شهر	هندبال

توضیح:فضاهای درنظر گرفته شده جهت این گروه ورزشی شامل اماکن ورزش آماتوری و همکانی، باشگاه های آموزش رسمی و باشگاه های قهرمانی و ورزش حرفه ای است.

گروه سوم: ورزش های تخصصی

نوع	موقعیت	نام رشته ورزشی
تخصصی	حومه شهر	اسکی
تخصصی	حومه شهر	تیراندازی
تخصصی	حومه شهر	سوارکاری
تخصصی	شهر	قایقرانی
تخصصی	حومه شهر	اتومبیل رانی
تخصصی	حومه شهر	موتورسواری
تخصصی	شهر	ورزش های آبی
تخصصی	حومه شهر	ورزش های هوایی
تخصصی	شهر	ورزش های رزمی
تخصصی	شهر	کشتی
تخصصی	شهر	وزنه برداری

توضیح: پس از ورزش های پایه، تخصیص بیشترین فضاهای ورزشی به این گروه مفروض است؛ ولیکن با توجه به شرائط خاص این گروه ورزشی، اماکن و فضاهای ورزش آماتوری و همگانی جهت این گروه ورزشی لحاظ نگردیده است.

گروه چهارم: ورزش های ویژه

نوع	موقعیت	نام رشته ورزشی
ویژه	شهر	بولینگ و بیلیارد
ویژه	حومه شهر	گلف
ویژه	حومه شهر	چوگان
ویژه	شهر	هاکی و پاتیناژ

توضیح: با توجه به شرائط خاص این گروه ورزشی، فضاهای لازم جهت انجام این ورزش ها بصورت همگانی لحاظ نگردیده است.

نظر به موارد پیش گفته، سرانه کاربری فضاهای ورزشی مورد نیاز پایتخت تجاری کشور برابر جدول زیر لحاظ می شود.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	ورزشی	استادیوم فوتبال	0.50
شهر	ورزشی	مجموعه ورزشی - ورزش های پایه و عمومی	2.50
حومه شهر	ورزشی	مجموعه ورزشی- ورزش های تخصصی و ویژه	2.00
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	5.00

توضیحات مهم در تعیین سرانه کاربری ورزشی :

یک: نظر به اینکه گسترش گردشگری و من جمله گردشگری ورزشی می تواند از اهداف پایتخت تجاری کشور لحاظ گردد، لذا علاوه بر سرانه های کاربری ورزشی مندرج در جدول فوق، سرانه های دیگری نیز جهت این کاربری منظور گردیده که به سبب ماهیت انتفاعی آن، در گروه کاربری های کسب و کار (در یادداشت های آتی) معرفی می گردد.

دو: برخی از رشته های ورزشی از فضاهای سبز شهری و دریاچه مصنوعی شهر بصورت مشترک استفاده می کنند که به سبب پیش گیری از محاسبه مضاعف در سرانه کاربری ورزشی منظور نگردیده است.

سه: کاربریهای واقع در حومه شهر جزو کاربری های شهری محسوب نمی گردد و در محاسبات لحاظ نمی شود.

---

خدمات عمومی: سرانه کاربری تاسیسات و تجهیزات شهری

سرانه کاربری تاسیسات و تجهیزات شهری: سرانه کاربری آتش نشانی

براساس استانداردهای ملی ، مساحت ایستگاه های آتش نشانی براساس سه تیپ ایستگاه کوچک آتش نشانی ، ایستگاه متوسط آتش نشانی و ایستگاه بزرگ آتش نشانی(ایستگاه مادر) برابر جدول زیر تعیین گردیده، بر همین اساس سرانه کاربری آتش نشانی تعیین می گردد.

مساحت ایستگاه های آتش نشانی
ردیف	نوع ایستگاه آتش نشانی	مساحت
1	ایستگاه کوچک	1500 متر مربع
2	ایستگاه متوسط	3000 متر مربع
3	ایستگاه بزرگ (مادر)	6000 متر مربع

---

اطلاعات بیشتر:

نکات فنی در خصوص ایستگاه های آتش نشانی - مهندسین مشاور عرصه

ضوابط و مقررات طراحی ایستگاه های تیپ آتش نشانی

استاندارد ساخت و ساز برای ایستگاه های آتش نشانی - شرکت نفت و گاز پارس

---

سرانه کاربری تاسیسات و تجهیزات شهری: سرانه کاربری امداد و نجات

کاربری امداد و نجات شامل انبار ذخیره سازی اقلام 22 گانه امدادی، پایگاه امداد و نجات جاده ای، پایگاه امداد و نجات دریایی، پایگاه امداد و نجات هوایی، مرکز عملیات اضطراری (EOC) بهمراه سامانه های فرماندهی سانحه (ICS)بوده، سرانه کاربری مربوطه بشرح جدول زیر در نظر گرفته می شود.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	مرکز عملیات اضطراری (EOC)، انبار امدادی	0.10
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	پایگاه امداد و نجات هوایی	0.10
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	0.20

توضیح: در محاسبه سرانه کاربری امداد و نجات، پایگاه های امداد و نجات جاده ای (با توجه به احداث در راه های اصلی خارج شهر) و پایگاه های امداد و نجات دریایی لحاظ نگردیده و مشمول سرانه های کاربری شهر و حومه شهر نمی باشد.

---

اطلاعات بیشتر:

فصلنامه علمی پژوهشی امداد و نجات 

---

سرانه کاربری تاسیسات و تجهیزات شهری جهت کلان شهر تجاری پیشنهادی (پایتخت تجاری کشور) بشرح زیر معرفی می شود.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه آبرسانی، تاسیسات و حرائم مربوطه	1.00
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه آبرسانی، تاسیسات و حرائم مربوطه	1.60
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه برقرسانی، تاسیسات و حرائم مربوطه	0.40
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه برقرسانی، تاسیسات و حرائم مربوطه	5.00
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	دیتاسنتر، پاپ سایت، ایستگاه زمینی ماهواره، کیوسک ICT	0.20
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه انتقال نفت و فرآورده ها نفتی، تاسیسات و حرائم مربوطه	2.00
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	آتش نشانی	0.20
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	مرکز عملیات اضطراری (EOC)، انبار امدادی	0.10
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	پایگاه امداد و نجات هوایی	0.10
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	آرامگاه و تاسیسات و اماکن وابسته	3.00
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه فاضلاب، تاسیسات و حرائم مربوطه	0.60
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه فاضلاب، تاسیسات و حرائم مربوطه	1.50
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه گازرسانی، تاسیسات و حرائم مربوطه	0.30
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه گازرسانی، تاسیسات و حرائم مربوطه	5.00
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	21.00

توضیحات مهم در تعیین سرانه کاربری تاسیسات و تجهیزات شهری :

یک: نظر به اینکه گسترش گردشگری از اهداف پایتخت تجاری کشور لحاظ می گردد، لذا لازم است تاسیسات و تجهیزات شهری بگونه ای لحاظ شود که علاوه بر تامین ملزومات جمعیت این کلانشهر تجاری، نیازهای گردشگری (اعم از مقطعی و دائمی) را تامین نماید؛ بهمین سبب سرانه های کاربری تاسیسات و تجهیزات شهری بصورت مضاعف منظور گردیده است.

دو: علاوه بر سرانه های کاربری تاسیسات و تجهیرات شهری مندرج در جدول فوق، سرانه های دیگری نیز جهت این کاربری منظور گردیده که به سبب ماهیت انتفاعی آن، در گروه کاربری های کسب و کار (در یادداشت های آتی) معرفی می گردد.

سه: کاربریهای واقع در حومه شهر جزو کاربری های شهری محسوب نمی گردد و در محاسبات مربوطه لحاظ نمی شود.

چهار: سرانه کاربری راهدارخانه ها بعلت وقوع در راه های اصلی خارج شهر، در محاسبات سرانه های تاسیسات و تجهیزات شهری لحاظ نگردیده است.

---

خدمات عمومی: سرانه سایر کاربریها

جهت برقراری امکان ایجاد تغییرات در کاربرهای شهری، سرانه سایر کاربریها بشرح جدول زیر لحاظ گردیده است.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	سایر	سایر کاربری ها	8.6
حومه شهر	سایر	سایر کاربری ها	8.75
		جمع سرانه سایر کاربری ها (متر مربع)	17.35

---

جمع بندی : مجموع سرانه کاربری های خدمات عمومی

با عنایت به موارد فوق، مجموع سرانه کاربری های خدمات عمومی که در شهر تامین می گردند بشرح جدول زیر است.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
شهر	پارک و فضای سبز	فضای سبز معابر	9.00
شهر	پارک و فضای سبز	بوستان کودک (محل بازی کودکان)	1.50
شهر	پارک و فضای سبز	بوستان محله ای	2.00
شهر	پارک و فضای سبز	پارک  ناحیه ای	3.00
شهر	پارک و فضای سبز	پارک حاشیه شهر	4.50
شهر	ورزشی	استادیوم فوتبال	0.50
شهر	ورزشی	مجموعه ورزشی - ورزش های پایه و عمومی	2.50
شهر	آموزشی	دبستان	1.50
شهر	آموزشی	هنرستان، دبیرستان	2.50
شهر	آموزشی	کانون پرورش فکری، آموزشگاه تخصصی، آموزش فنی حرفه ای، آموزش علمی کاربردی	3.25
شهر	پژوهش و فناوری	دانشگاه، مرکز تحقیق و توسعه	1.50
شهر	پژوهش و فناوری	مرکز رشد	1.00
شهر	پژوهش و فناوری	پارک علم و فناوری	1.50
شهر	بهداشتی - درمانی	درمانگاه	0.15
شهر	بهداشتی - درمانی	بیمارستان	0.5
شهر	بهداشتی - درمانی	مرکز بهداشت	0.05
شهر	بهداشتی - درمانی	مرکز اورژانس	0.20
شهر	بهداشتی - درمانی	مجتمع پزشکی	0.30
شهر	بهداشتی - درمانی	سرویس بهداشتی	0.50
شهر	فرهنگی - مذهبی	اماکن مذهبی	1.50
شهر	فرهنگی - مذهبی	کتابخانه	0.30
شهر	فرهنگی - مذهبی	موزه، گالری هنری	0.10
شهر	فرهنگی - مذهبی	هنرسرا، مجتمع فرهنگی هنری	2.50
شهر	اداری - انتظامی	سازمان دولتی و عمومی (وزارت خانه، اداره کل، اداره دولتی ، شهرداری و اماکن وابسته)	2.00
شهر	اداری - انتظامی	پاسگاه و مرکز انتظامی	2.80
شهر	اداری - انتظامی	پست	0.10
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه آبرسانی، تاسیسات و حرائم مربوطه	1.00
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه برقرسانی، تاسیسات و حرائم مربوطه	0.40
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	دیتاسنتر، پاپ سایت، ایستگاه زمینی ماهواره، کیوسک ICT	0.20
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	آتش نشانی	0.20
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	مرکز عملیات اضطراری (EOC)، انبار امدادی	0.10
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه فاضلاب، تاسیسات و حرائم مربوطه	0.60
شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه گازرسانی، تاسیسات و حرائم مربوطه	0.30
شهر	سایر	سایر کاربریها	8.6
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	56.65

همچنین مجموع سرانه کاربری های خدمات عمومی که در حومه شهر تامین می گردند بشرح جدول زیر است.

موقعیت	کاربری	شرح کاربری	سرانه (متر مربع)
حومه شهر	ورزشی	مجموعه ورزشی- ورزش های تخصصی	2.00
حومه شهر	بهداشتی - درمانی	پایگاه اورژانس	0.05
حومه شهر	فرهنگی - مذهبی	اماکن مذهبی	0.30
حومه شهر	اداری - انتظامی	پاسگاه و مرکز انتظامی	2.70
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه آبرسانی، تاسیسات و حرائم مربوطه	1.60
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه برقرسانی، تاسیسات و حرائم مربوطه	5.00
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه انتقال نفت و فرآورده ها نفتی، تاسیسات و حرائم مربوطه	2.00
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	پایگاه امداد و نجات هوایی	0.10
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	آرامگاه و تاسیسات و اماکن وابسته	3.00
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه فاضلاب، تاسیسات و حرائم مربوطه	1.50
حومه شهر	تاسیسات و تجهیزات شهری	شبکه گازرسانی، تاسیسات و حرائم مربوطه	5.00
حومه شهر	سایر	سایر کاربریها	8.8
		جمع سرانه کاربری (متر مربع)	32.00

ذکر این نکته لازم است که اساس نظام برنامه ریزی ساختاری راهبردی شهری مبتنی بر توانایی پاسخگویی به تغییرات محیطی و تطابق با نیازهای آتی بوده، براساس نیازها و شرائط زمانی و مکانی، بروز تغییرات و بروزرسانی سرانه های کاربری ها ضروری است.