تخمین سرانه کاربری مسکونی
با توجه به مطالب پیشین و تاکید بر جنبه چند عملکردی کلان شهر تجاری پیشنهادی، استقرار کاربری های تجاری بازرگانی و کسب و کار و گردشگری در کلان شهر هوشمند تجاری در اولویت است و بر همین منوال سهم اندکی از اراضی شهری به فضاهای مسکونی تخصیص می یابد.
با عنایت به سرانه های ملی و جهانی در کاربری مسکونی و فرض جمیعت 5.000.000 نفر (پنج میلیون نفر) جهت پایتخت تجاری کشور در افق نهایی، سرانه کاربری مسکونی بشرح جدول زیر لحاظ می گردد.
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
شهر |
مسکونی |
مسکونی |
60.00 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
60.00 |
خانه های مسکونی - تک واحدی و چند واحدی
مجتمع های مسکونی - آپارتمانی
بر اساس اطلاعات جدول فوق، معادل 24% از فضاهای شهری به کاربری مسکونی تخصیص می یابد که در قالب خانه های تک واحدی و چند واحدی و مجتمع های مسکونی آپارتمانی، فضای سکونت مورد نیاز شهروندان را در تیپ های مختلف و متنوع فرآهم می نماید.
تخمین سرانه کاربری باغ
کاربری باغ با هدف جبران کمبود فضای سبز شهری و تلطیف هوای کلان شهر تجاری و تامین فضاهای مورد نیاز جهت اسکان موقت و گذراندن اوقات فراغت در خارج شهر ایجاد می گردد.
سرانه کاربری باغ برابر جدول زیر لحاظ می گردد.
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
حومه شهر |
باغ |
باغ ویلا |
100.00 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
100.00 |
حداکثر سطح اشغال ساختمان در این قطعات باغی برابر ضوابط مربوطه و حداکثر به میزان 15% تعیین می گردد و بدین نحو وسعت زیادی از این کاربری به فضای سبز خصوصی تبدیل می گردد و تاثیر مطلوبی در تلطیف هوای کلان شهر تجاری (پایتخت تجاری کشور) ایجاد می نماید.
ضمن اینکه فضاهای مورد نیاز جهت اسکان موقت و گذراندن اوقات فراغت در بیرون شهر فرآهم و به متقاضیان و سرمایه گذاران تحویل می گردد و منابع مالی بدست آمده از این محل، در تامین زیرساخت های شهری و کاهش قیمت تمام شده اراضی شهری و انتفاع عموم شهروندان بسیار موثر است.
نکته مهم:
آب مورد نیاز کلیه فضاهای سبز عمومی و فضاهای سبز خصوصی (باغ ها و باغ ویلاها) با تصفیه استاندارد و پیشرفته فاضلاب شهری و بازچرخانی پساب مربوطه تامین می گردد.
با عنایت به ویژگیها و خصوصیات کلان شهر تجاری پیشنهادی (بعنوان پایتخت تجاری کشور)، سرانه های کاربری زیر در گروه کاربری های کسب و کار مفروض است.
توضیح اینکه گروه کاربری های کسب و کار شامل کلیه کاربری هایی است که به منظور کسب درآمد و انتقاع ایجاد می گردد.
کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری اداری
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
شهر |
اداری |
دفتر اداری - غیردولتی |
3.00 |
|
شهر |
اداری |
بانک، بیمه، موسسه مالی اعتباری |
0.40 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
3.40 |
کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری آموزشی
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
شهر |
آموزشی |
مهدکودک، پیش دبستانی |
1.20 |
|
شهر |
آموزشی |
دبستان - غیردولتی |
0.80 |
|
شهر |
آموزشی |
هنرستان، دبیرستان - غیردولتی |
2.00 |
|
شهر |
آموزشی |
مرکز خلاقیت، آموزشگاه تخصصی، مرکز مهارت آموزی، آموزش علمی کاربردی - غیردولتی |
2.75 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
6.75 |
کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری بهداشتی – درمانی
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
شهر |
بهداشتی - درمانی |
درمانگاه - غیردولتی |
0.15 |
|
شهر |
بهداشتی - درمانی |
بیمارستان - غیردولتی |
0.5 |
|
شهر |
بهداشتی - درمانی |
رادیولوژی (خارج بیمارستان) |
0.04 |
|
شهر |
بهداشتی - درمانی |
آزمایشگاه (خارج بیمارستان) |
0.04 |
|
شهر |
بهداشتی - درمانی |
داروخانه (خارج بیمارستان) |
0.02 |
|
شهر |
بهداشتی - درمانی |
مجتمع پزشکی - غیردولتی |
0.40 |
|
شهر |
بهداشتی - درمانی |
گرمابه عمومی |
0.15 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
1.30 |
کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری پژوهش و فناوری
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
شهر |
پژوهش و فناوری |
دانشگاه و مراکز تحقیق و توسعه - غیردولتی |
1.50 |
|
شهر |
پژوهش و فناوری |
شتابدهنده فناوری - غیردولتی |
1.00 |
|
شهر |
پژوهش و فناوری |
مرکز تحقیق و توسعه- غیردولتی |
1.50 |
|
حومه شهر |
پژوهش و فناوری |
مرکز تحقیق و توسعه- غیردولتی |
6.00 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
10.00 |
توضیح: کاربری های با موقعیت حومه شهر، در برآوردها و تخمین هزینه لحاظ نمی گردد.
کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری تاسیسات و تجهیزات شهری
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
حومه شهر |
تاسیسات و تجهیزات شهری |
مزرعه انرژی، نیروگاه انرژی پاک و تجدیدپذیر |
20.00 |
|
حومه شهر |
تاسیسات و تجهیزات شهری |
سایت تفکیک زباله، مرکز فرآوری پسماند، زباله سوز، سایت دفن زباله |
3.00 |
|
شهر |
تاسیسات و تجهیزات شهری |
جایگاه سوخت |
0.30 |
|
حومه شهر |
تاسیسات و تجهیزات شهری |
جایگاه سوخت |
0.10 |
|
حومه شهر |
تاسیسات و تجهیزات شهری |
کشتارگاه صنعتی دام و طیور |
0.70 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
24.10 |
توضیح: کاربری های با موقعیت حومه شهر، در برآوردها و تخمین هزینه لحاظ نمی گردد.
کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری تجاری
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
شهر |
تجاری |
واحدهای تجاری خرید روزانه، بازار روز |
0.80 |
|
شهر |
تجاری |
واحدهای تجاری خرید هفتگی |
0.75 |
|
شهر |
تجاری |
واحدهای تجاری خرید ماهیانه |
0.75 |
|
شهر |
تجاری |
مجتمع تجاری، مرکز خرید، سیتی سنتر |
2.00 |
|
شهر |
تجاری |
واحدهای تجاری عمده فروشی |
1.20 |
|
شهر |
تجاری |
مشاغل خدمات عمومی |
0.50 |
|
شهر |
تجاری |
خدمات حمل و نقل |
1.00 |
|
شهر |
تجاری |
نمایشگاه، نمایشگاه و فروشگاه |
2.00 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
9.00 |
کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری تفریحی
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
شهر |
تفریحی |
دریاچه مصنوعی، پلاژ ساحلی، تفریحات آبی |
7.00 |
|
شهر |
تفریحی |
پارک موضوعی (تم پارک)، پارک آبی، پارک تفریحی |
4.50 |
|
شهر |
تفریحی |
مجموعه تفریحی رفاهی گردشگری شهری |
3.00 |
|
حومه شهر |
تفریحی |
مجموعه تفریحی رفاهی گردشگری |
3.00 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
17.50 |
توضیح: کاربری های با موقعیت حومه شهر، در برآوردها و تخمین هزینه لحاظ نمی گردد.
اطلاعات بیشتر:
کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری فرهنگی
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
شهر |
فرهنگی |
سینما، سالن تئاتر، سالن آمفی تئاتر، سالن همایش |
0.60 |
|
شهر |
فرهنگی |
هنرسرا، مجتمع فرهنگی هنری- غیردولتی |
4.50 |
|
حومه شهر |
فرهنگی |
موزه، نمایشگاه، شهرک سینمایی |
4.20 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
9.30 |
توضیح: کاربری های با موقعیت حومه شهر، در برآوردها و تخمین هزینه لحاظ نمی گردد.
کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری کارگاهی - صنعتی
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
شهر |
کارگاهی - صنعتی |
کارگاه |
6.00 |
|
حومه شهر |
کارگاهی - صنعتی |
صنایع سبک، مجتمع صنعتی |
24.00 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
30.00 |
توضیح: کاربری های با موقعیت حومه شهر، در برآوردها و تخمین هزینه لحاظ نمی گردد.
کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری گردشگری - پذیرایی
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
شهر |
گردشگری - پذیرایی |
هتل، سالن غذاخوری، تالار پذیرایی |
4.50 |
|
حومه شهر |
گردشگری - پذیرایی |
هتل، سالن غذاخوری، تالار پذیرایی |
1.50 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
6.00 |
توضیح: کاربری های با موقعیت حومه شهر، در برآوردها و تخمین هزینه لحاظ نمی گردد.
کاربریهای کسب و کار: سرانه کاربری ورزشی
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
شهر |
ورزشی |
مجموعه ورزشی غیردولتی - ورزش های پایه و عمومی |
1.00 |
|
حومه شهر |
ورزشی |
مجموعه ورزشی- ورزش های تخصصی |
12.00 |
|
حومه شهر |
ورزشی |
مجموعه ورزشی - ورزش های خاص و تفریحی |
8.00 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
21.00 |
توضیح: کاربری های با موقعیت حومه شهر، در برآوردها و تخمین هزینه لحاظ نمی گردد.
جمع بندی : مجموع سرانه کاربری های کسب و کار
با عنایت به موارد فوق، مجموع سرانه کاربری های کسب و کار که در شهر تامین می گردند و مبنای برآوردها و تخمین هزینه می باشند بشرح جدول زیر است.
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
شهر |
ورزشی |
مجموعه ورزشی غیردولتی - ورزش های پایه و عمومی |
1.00 |
|
شهر |
تفریحی |
دریاچه مصنوعی، پلاژ ساحلی، تفریحات آبی |
7.00 |
|
شهر |
تفریحی |
پارک موضوعی (تم پارک)، پارک آبی، پارک تفریحی، ترن هوایی |
4.50 |
|
شهر |
تفریحی |
مجموعه تفریحی رفاهی گردشگری شهری |
3.00 |
|
شهر |
گردشگری - پذیرایی |
هتل، سالن غذاخوری، تالار پذیرایی |
4.50 |
|
شهر |
تجاری |
واحدهای تجاری خرید روزانه، بازار روز |
0.80 |
|
شهر |
تجاری |
واحدهای تجاری خرید هفتگی |
0.75 |
|
شهر |
تجاری |
واحدهای تجاری خرید ماهیانه |
0.75 |
|
شهر |
تجاری |
مجتمع تجاری، مرکز خرید، سیتی سنتر |
2.00 |
|
شهر |
تجاری |
واحدهای تجاری عمده فروشی |
1.20 |
|
شهر |
تجاری |
مشاغل خدمات عمومی |
0.50 |
|
شهر |
تجاری |
خدمات حمل و نقل |
1.00 |
|
شهر |
تجاری |
نمایشگاه، نمایشگاه و فروشگاه |
2.00 |
|
شهر |
آموزشی |
مهدکودک، پیش دبستانی |
1.20 |
|
شهر |
آموزشی |
دبستان - غیردولتی |
0.80 |
|
شهر |
آموزشی |
هنرستان، دبیرستان - غیردولتی |
2.00 |
|
شهر |
آموزشی |
مرکز خلاقیت، آموزشگاه تخصصی، مرکز مهارت آموزی، آموزش علمی کاربردی - غیردولتی |
2.75 |
|
شهر |
پژوهش و فناوری |
دانشگاه و مراکز تحقیق و توسعه - غیردولتی |
1.50 |
|
شهر |
پژوهش و فناوری |
شتابدهنده فناوری - غیردولتی |
1.00 |
|
شهر |
پژوهش و فناوری |
مرکز تحقیق و توسعه- غیردولتی |
1.50 |
|
شهر |
بهداشتی - درمانی |
درمانگاه - غیردولتی |
0.15 |
|
شهر |
بهداشتی - درمانی |
بیمارستان - غیردولتی |
0.5 |
|
شهر |
بهداشتی - درمانی |
رادیولوژی (خارج بیمارستان) |
0.04 |
|
شهر |
بهداشتی - درمانی |
آزمایشگاه (خارج بیمارستان) |
0.04 |
|
شهر |
بهداشتی - درمانی |
داروخانه (خارج بیمارستان) |
0.02 |
|
شهر |
بهداشتی - درمانی |
مجتمع پزشکی - غیردولتی |
0.40 |
|
شهر |
بهداشتی - درمانی |
گرمابه عمومی |
0.15 |
|
شهر |
فرهنگی - مذهبی |
سینما، سالن تئاتر، سالن آمفی تئاتر، سالن همایش |
0.60 |
|
شهر |
فرهنگی - مذهبی |
هنرسرا، مجتمع فرهنگی هنری- غیردولتی |
4.50 |
|
شهر |
اداری - انتظامی |
دفتر اداری - خصوصی |
3.00 |
|
شهر |
اداری - انتظامی |
بانک و موسسه مالی اعتباری |
0.40 |
|
شهر |
تاسیسات و تجهیزات شهری |
جایگاه سوخت |
0.30 |
|
شهر |
کارگاهی - صنعتی |
کارگاه |
6.00 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری های کسب و کار (متر مربع) |
55.85 |
همچنین مجموع سرانه کاربری های کسب و کار که در حومه شهر تامین می گردند بشرح جدول زیر است.
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
حومه شهر |
ورزشی |
مجموعه ورزشی- ورزش های تخصصی |
12.00 |
|
حومه شهر |
ورزشی |
مجموعه ورزشی - ورزش های ویژه |
8.00 |
|
حومه شهر |
تفریحی |
مجموعه تفریحی رفاهی گردشگری |
3.00 |
|
حومه شهر |
گردشگری - پذیرایی |
هتل، سالن غذاخوری، تالار پذیرایی |
1.50 |
|
حومه شهر |
پژوهش و فناوری |
مرکز تحقیق و توسعه- غیردولتی |
6.00 |
|
حومه شهر |
فرهنگی - مذهبی |
موزه، نمایشگاه، شهرک سینمایی |
4.20 |
|
حومه شهر |
تاسیسات و تجهیزات شهری |
مزرعه انرژی، نیروگاه انرژی پاک و تجدیدپذیر |
20.00 |
|
حومه شهر |
تاسیسات و تجهیزات شهری |
سایت تفکیک زباله، مرکز فرآوری پسماند، زباله سوز، سایت دفن زباله |
3.00 |
|
حومه شهر |
تاسیسات و تجهیزات شهری |
جایگاه سوخت |
0.10 |
|
حومه شهر |
تاسیسات و تجهیزات شهری |
کشتارگاه صنعتی دام و طیور |
0.70 |
|
حومه شهر |
کارگاهی - صنعتی |
صنایع سبک، مجتمع صنعتی |
24.00 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری های کسب و کار (متر مربع) |
82.50 |
سرانه کاربری حمل و نقل و بازرگانی : فرودگاه (حمل و نقل هوایی مسافر و کالا):
با توجه به جایگاه و عملکرد ابرشهر تجاری پیشنهادی بعنوان پایتخت تجاری کشور و نقش گسترده و اساسی سیستم های حمل و نقل پیشرفته در این گونه شهرها، جهت محاسبه سرانه کاربری فرودگاه از اطلاعات وسعت برترین فرودگاه و شهرهای فرودگاهی بین المللی استفاده می گردد.
در جداول زیر اطلاعات کلی برخی از بزرگترین فرودگاهای بین المللی پرتردد ارائه گردیده است.
فهرست پررفتوآمدترین فرودگاههای جهان بر پایه شمار مسافر |
|||
ردیف |
نام فرودگاه |
وسعت |
تعداد جابجایی مسافر |
1 |
فرودگاه بینالمللی هارتسفیلد-جکسون آتلانتا |
|
101,491,106 |
۲ |
فرودگاه بینالمللی پکن |
2400 |
89,939,049 |
۳ |
فرودگاه بینالمللی دبی |
2900 |
78,014,838 |
۴ |
فرودگاه بینالمللی اوهر شیکاگو |
3087 |
76,949,336 |
5 |
فرودگاه هانهدا |
|
75,300,000 |
۶ |
فرودگاه هیترو لندن |
1214 |
74,954,289 |
7 |
فرودگاه بینالمللی لسآنجلس |
|
74,936,256 |
۸ |
فرودگاه بینالمللی هنگ کنگ |
1284 |
68,488,000 |
9 |
فرودگاه شارل دوگل پاریس |
3200 |
65,766,986 |
۱۰ |
فرودگاه بینالمللی دالاس-فورت ورث |
|
64,174,163 |
۱۱ |
فرودگاه بین المللی آتاترک |
|
61,322,729 |
۱۲ |
فرودگاه بینالمللی فرانکفورت |
2200 |
61,032,022 |
13 |
فرودگاه بینالمللی شانگهای پودنگ |
4000 |
60,098,073 |
۱۴ |
فرودگاه اسخیپول آمستردام |
2787 |
58,284,864 |
15 |
فرودگاه بینالمللی سوئکارنو-هتا |
|
57,000,000 |
۱۶ |
فرودگاه بینالمللی جان اف کندی |
1995 |
56,800,000 |
17 |
فرودگاه چانگی سنگاپور |
1300 |
55,448,964 |
۱۸ |
فرودگاه بینالمللی بایون گوآنگجو |
|
55,201,915 |
۱۹ |
فرودگاه بین المللی دنور |
|
54,014,502 |
۲۰ |
فرودگاه بینالمللی سووارنابومی |
3240 |
52,918,785 |
21 |
فرودگاه بین المللی سانفرانسیسکو |
|
50,009,749 |
۲۲ |
فرودگاه بینالمللی اینچئون |
5600 |
49,281,220 |
23 |
فرودگاه بینالمللی کوالالامپور |
10000 |
48,915,655 |
۲۴ |
فرودگاه مادرید-باراخاس |
3050 |
46,828,279 |
25 |
فرودگاه بینالمللی ایندیرا گاندی |
|
45,981,773 |
۲۶ |
فرودگاه بینالمللی مککاران |
|
45,389,074 |
۲۷ |
فرودگاه بینالمللی شارلوت داگلاس |
|
44,876,627 |
۲۸ |
فرودگاه بینالمللی میامی |
|
44,350,247 |
۲۹ |
فرودگاه بینالمللی فینکس اسکای هاربر |
|
44,006,205 |
۳۰ |
فرودگاه بینالمللی سیاتل-تاکوما |
|
42,340,537 |
فهرست پررفتوآمدترین فرودگاههای جهان بر پایه جابهجایی کالا |
|||
ردیف |
فرودگاه |
وسعت (هکتار) |
مجموع جابجایی کالا (تُن) |
۱ |
فرودگاه بینالمللی هنگ کنگ |
1284 |
4,411,193 |
۲ |
فرودگاه بینالمللی ممفیس |
2023 |
4,258,530 |
۳ |
فرودگاه بینالمللی شانگهای پودنگ |
4000 |
3,181,365 |
۴ |
فرودگاه بینالمللی اینچئون |
5600 |
2,557,680 |
۵ |
فرودگاه بینالمللی تد استیونز انکوریج |
|
2,482,153 |
۶ |
فرودگاه بینالمللی دبی |
2900 |
2,367,574 |
۷ |
فرودگاه بینالمللی لوئیویل |
|
2,293,134 |
۸ |
فرودگاه بینالمللی ناریتا |
|
2,132,377 |
۹ |
فرودگاه بینالمللی فرانکفورت |
2200 |
2,132,132 |
۱۰ |
فرودگاه بینالمللی تائویوان تایوان |
6160 |
2,088,727 |
۱۱ |
فرودگاه بینالمللی میامی |
|
1,998,782 |
۱۲ |
فرودگاه شارل دوگل پاریس |
3200 |
1,890,829 |
۱۳ |
فرودگاه چانگی سنگاپور |
1300 |
1,879,918 |
۱۴ |
فرودگاه بینالمللی پکن |
2400 |
1,831,167 |
۱۵ |
فرودگاه بینالمللی لسآنجلس |
|
1,818,766 |
۱۶ |
فرودگاه بینالمللی اوهر شیکاگو |
3087 |
1,672,465 |
۱۷ |
فرودگاه اسخیپول آمستردام |
2787 |
1,670,674 |
۱۸ |
فرودگاه هیترو لندن |
1214 |
1,588,652 |
۱۹ |
فرودگاه بینالمللی بایون گوآنگجو |
|
1,454,044 |
۲۰ |
فرودگاه بینالمللی جان اف کندی |
1995 |
1,315,590 |
۲۱ |
فرودگاه بینالمللی سووارنابومی |
|
1,231,445 |
۲۲ |
فرودگاه هانهدا |
|
1,098,182 |
۲۳ |
فرودگاه بینالمللی ایندیاناپلیس |
|
999,149 |
۲۴ |
فرودگاه بینالمللی حمد |
22000 |
995,370 |
۲۵ |
فرودگاه بینالمللی شنژن بن |
|
963,871 |
۲۶ |
فرودگاه لایپزیگ/هال |
|
906,490 |
۲۷ |
فرودگاه بینالمللی ابوظبی |
|
806,068 |
۲۸ |
فرودگاه بینالمللی کوالالامپور |
10000 |
776,727 |
۲۹ |
فرودگاه بینالمللی آلمکتوم |
14000 |
758,371 |
۳۰ |
فرودگاه بینالمللی کانزای |
|
745,895 |
با عنایت به نوع و عملکرد فرودگاه ها، سه فرودگاه مستقل بشرح ذیل جهت پایتخت تجاری کشور متصور است:
1- شهر فرودگاهی بین المللی (Aeropolis , Primary Aerodrome)؛ دارای امکانات و تسهیلات جابجایی مسافری و کالا در سطح برترین شهرهای فرودگاهی بین المللی - دارای شبکه های ارتباطی با شهر و زیرساخت های حمل و نقل ترکیبی مسافر و کالا
در جدول زیر اطلاعات کلی برخی از برزگترین شهرهای فرودگاهی پرتردد ارائه گردیده است.
ردیف |
نام شهر فرودگاهی |
وسعت (هکتار) |
1 |
فرودگاه ملک فهد |
77,600 |
2 |
فرودگاه بینالمللی حمد |
22,000 |
3 |
فرودگاه بینالمللی آل مکتوم |
14,000 |
4 |
فرودگاه بین المللی دنور |
13,760 |
5 |
فرودگاه بین المللی کوالالامپور |
10,000 |
6 |
فرودگاه جدید استانبول |
7,650 |
7 |
فرودگاه بین المللی دالاس فورت ورث |
7,315 |
8 |
فرودگاه بین المللی تایوان تائویران |
6,160 |
9 |
فرودگاه بین المللی اینچئون |
5,600 |
10 |
فرودگاه دالس واشنگتن |
5,200 |
میانگین وسعت (هکتار) – گرد شده |
17,000 |
نظر به اطلاعات فوق و میانگین وسعت شهرهای فرودگاهی عنوان شده، مساحت شهر فرودگاهی پایتخت تجاری کشور معادل 17000 هکتار فرض می گردد.
همچنین با عنایت به اینکه بخش اعظم مساحت شهرهای فرودگاهی مربوط به فعالیتهای بازرگانی است، 80% این مساحت جهت کاربری بازرگانی و 20% باقیمانده جهت کاربری حمل و نقل هوایی (فرودگاه) در نظر گرفته می شود.
2- فرودگاه بین المللی ( Primary Aerodrome )؛ در کلاس برترین فرودگاه های مسافری و باری بین المللی - دارای شبکه های ارتباطی با شهر و زیرساخت های حمل و نقل ترکیبی مسافر و کالا
در جدول زیر اطلاعات کلی برخی از بزرگترین فرودگاهای بین المللی پرتردد ارائه گردیده است.
برخی از فرودگاه بین المللی پرتردد |
||
ردیف |
نام فرودگاه |
وسعت (هکتار) |
1 |
فرودگاه پودنگ شانگهای |
4,000 |
2 |
فرودگاه قاهره |
3,700 |
3 |
فرودگاه بین المللی پیتسبورگ |
3,561 |
4 |
فرودگاه سووارنابومی بانکوک |
3,240 |
5 |
فرودگاه شارل دو گل پاریس |
3,200 |
6 |
فرودگاه سالت لیک سیتی |
3,116 |
7 |
فرودگاه اوهر شیکاگو |
3,087 |
8 |
فرودگاه باراخاس مادرید |
3,050 |
9 |
فرودگاه بین المللی دبی |
2,900 |
10 |
فرودگاه لئورنادو داوینچی |
2,900 |
11 |
فرودگاه اسخیپول آمستردام |
2,787 |
12 |
فرودگاه بین المللی پکن |
2,400 |
13 |
فرودگاه بین المللی تانکر دو نوس |
2,250 |
14 |
فرودگاه فرانکفورت |
2,200 |
15 |
فرودگاه بین المللی ممفیس |
2,023 |
16 |
فرودگاه بین المللی تامبو |
1,888 |
17 |
فرودگاه بین المللی دیتون |
1,821 |
18 |
فرودگاه هلسینکی |
1,800 |
19 |
فرودگاه بین المللی آتن |
1,650 |
20 |
فرودگاه دابلین |
1,000 |
میانگین وسعت (هکتار)- رند شده |
2,600 |
با عنایت به اطلاعات فوق و میانگین وسعت فرودگاه های بین المللی عنوان شده، مساحت فرودگاه بین المللی پایتخت تجاری کشور معادل 3000 هکتار در نظر گرفته می شود که 70% از این مساحت جهت کاربری حمل و نقل هوایی و 30% باقیمانده جهت کاربری بازرگانی لحاظ می گردد.
3- فرودگاه داخلی ( Domestic Aerodrome ) ؛ در کلاس برترین فرودگاه های ملی - دارای شبکه های ارتباطی با شهر و زیرساخت های حمل و نقل ترکیبی مسافر و کالا
در جدول زیر اطلاعات کلی پرتردد ترین فرودگاههای کشور ارائه گردیده است.
رتبه |
نام فرودگاه |
تعداد پرواز |
تعداد مسافر به نفر |
میزان بار به تن |
وسعت فرودگاه |
|
۱ |
132,245 |
16,327,359 |
111,108 |
558 |
||
۲ |
70,084 |
10,030,230 |
86,681 |
540 |
||
۳ |
53,359 |
7,821,369 |
148,020 |
14,000 |
||
۴ |
31,148 |
3,308,111 |
30,889 |
811 |
||
۵ |
23,914 |
2,825,549 |
30,677 |
600 |
||
۶ |
23,731 |
2,671,622 |
20,586 |
1,041 |
||
۷ |
23,040 |
2,593,414 |
24,129 |
285 |
||
۸ |
14,236 |
1,768,398 |
13,276 |
420 |
||
۹ |
10,243 |
1,123,641 |
10,816 |
237 |
||
۱۰ |
6,744 |
644,615 |
5,681 |
373 |
||
۱۱ |
6,092 |
672,167 |
4,317 |
575 |
||
۱۲ |
5,941 |
808,230 |
5,319 |
700 |
||
۱۳ |
5,406 |
560,326 |
3,509 |
487 |
||
۱۴ |
5,348 |
437,090 |
4,446 |
2,000 |
||
۱۵ |
4,871 |
818,047 |
6,510 |
2,000 |
||
۱۶ |
4,153 |
485,734 |
4,023 |
900 |
||
۱۷ |
3,853 |
385,910 |
3,483 |
220 |
||
۱۸ |
3,568 |
393,801 |
2,664 |
343 |
||
۱۹ |
3,154 |
344,815 |
3,250 |
130 |
||
۲۰ |
3,055 |
447,870 |
4,567 |
5,000 |
||
میانگین مساحت 20 فرودگاه برتر کشور (هکتار) |
1600 |
با عنایت به اطلاعات فوق و میانگین وسعت فرودگاه های داخلی عنوان شده، مساحت فرودگاه داخلی پایتخت تجاری کشور معادل 2000 هکتار درنظر گرفته می شود و 75% از این مساحت جهت کاربری حمل و نقل هوایی (فرودگاه) و 25% باقیمانده جهت کاربری بازرگانی لحاظ می گردد.
با عنایت به موارد فوق، چنانچه جمعیت ابرشهر تجاری (پایتخت تجاری کشور) در افق نهایی پنج میلیون نفر (5.000.000 نفر) در نظر گرفته شود، سرانه کاربری فرودگاه طبق جدول زیر محاسبه و مبنای برآوردهای آتی قرار می گیرد:
محاسبه سرانه کاربری فرودگاه |
||||
نوع |
مساحت |
نسبت کاربری حمل و نقل هوایی |
سرانه کاربری حمل و نقل هوایی (متر مربع) |
سرانه کاربری بازرگانی (متر مربع) |
شهر فرودگاهی Aeropolis , Primary Aerodrome |
17000 |
20% |
6.8 |
27.20 |
فرودگاه بین المللی Primary Aerodrome |
3000 |
70% |
4.2 |
1.8 |
فرودگاه محلی Domestic Aerodrome |
2000 |
75% |
3.0 |
1 |
مجموع |
22000 |
|
14.0 |
30.00 |
نکته مهم در تخمین سرانه کاربری فرودگاه:
با توجه به قرارگیری فرودگاه در حومه شهر، کاربری مربوطه در این محل پیش بینی و لحاظ میگردد و مشمول کاربریهای شهری نیست .
اطلاعات بیشتر :
فهرست پررفتوآمدترین فرودگاههای جهان بر پایه شمار مسافر
فهرست پررفتوآمدترین فرودگاههای جهان بر پایه جابهجایی بار
ابرفرودگاه های دنیا + شلوغ ترین و زیباترین فرودگاه ها
بزرگ ترین فرودگاه های جهان در سال ۲۰۱۸
سرانه کاربری حمل و نقل و بازرگانی - ایستگاه قطار و هایپرلوپ:
با توجه به جایگاه و عملکرد ابرشهر تجاری پیشنهادی بعنوان پایتخت تجاری کشور و نقش گسترده و اساسی سیستم های حمل و نقل در این گونه شهرها، جهت محاسبه سرانه کاربری ایستگاه قطار شهری و بین شهری و هایپرلوپ از اطلاعات وسعت بزرگترین ایستگاه های قطار شهری و بین شهری (اعم از مسافری و باری) در سطح ملی و فراملی استفاده گردیده است.
در جدول زیر مشخصات کلی این ایستگاه ها ارائه گردیده است.
نام ایستگاه |
وسعت (متر مربع) |
عملکرد |
ترمینال گرند سنترال - نیویورک |
190.000 |
ترمینال قطار مسافری |
مونبح - آلمان |
760.000 |
ایستگاه قطار مسافری |
مترو امام - تهران |
18.000 |
ایستگاه قطار شهری |
راه آهن تهران |
1.740.000 |
ایستگاه قطار مسافری- باری |
توضیحات:
- جهت محاسبه سرانه کاربری ایستگاه قطار شهری (مترو) وسعت مترو امام – تهران مبنا قرار گرفته است.
- جهت محاسبه سرانه کاربری ایستگاه قطار مسافری(بین شهری) و هایپرلوپ وسعت ترمینال گرند سنترال نیویورک و ایستگاه راه آهن مونیخ (بعنوان بزرگترین ترمینال های قطار مسافری جهان) مبنا قرار گرفته است.
- جهت محاسبه سرانه کاربری ایستگاه قطار باری (محموله های فوری) ، ایستگاهی در داخل شهر و با مساحت 1.000.000 متر مربع مبنا قرار گرفته است.
- جهت محاسبه سرانه کاربری ایستگاه قطار باری، وسعت ایستگاه قطار تهران مبنا قرار گرفته است.
با عنایت به موارد فوق، چنانچه جمعیت ابرشهر تجاری (پایتخت تجاری کشور) در افق نهایی پنج میلیون نفر (5.000.000 نفر) در نظر گرفته شود، سرانه کاربری ایستگاه قطار (شهری و بین شهری) و هایپرلوپ طبق جدول زیر محاسبه و مبنای برآوردهای آتی قرار می گیرد:
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه |
|
شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
ایستگاه قطار شهری (مترو) |
0.70 |
|
شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
ترمینال قطار مسافری و هایپرلوپ |
0.30 |
|
شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
ترمینال قطار باری (محموله های فوری) |
0.20 |
|
حومه شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
ترمینال قطار باری |
0.50 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
1.7 |
نکته مهم در تخمین سرانه کاربری ترمینال قطار باری:
با توجه به قرارگیری پایانه قطار باری در حومه شهر، کاربری مربوطه در این محل پیش بینی و لحاظ میگردد و مشمول کاربریهای شهری نمی باشد.
سرانه کاربری حمل و نقل و بازرگانی - پایانه مسافری (شهری و بین شهری):
با فرض نیاز به ایجاد دو پایانه مسافری شهری به وسعت هرکدام 10 هکتار و یک پایانه مسافری بین شهری به وسعت 60 هکتار (در کلاس Preston Bus Station ، دارای کاربریهای مورد نیاز شامل پارکینگ خودرو، اماکن خدماتی، بهداشتی، تجاری و اداری، سالن انتظار، استراحتگاه، امور رفاهی مسافرین و رانندگان و همچنین لحاظ فضاهای مورد نیاز جهت نگهداری و تعمیرات اتوبوس و مینی بوس ها بعلاوه ایستگاه های حمل و نقل عمومی) به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت شهر، چنانچه جمعیت ابرشهر تجاری (پایتخت تجاری کشور) در افق نهایی پنج میلیون نفر (5.000.000 نفر) در نظر گرفته شود، سرانه کاربری پایانه مسافری طبق جدول زیر محاسبه و مبنای برآوردهای آتی قرار می گیرد:
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه |
|
شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
پایانه مسافری (درون شهری، برون شهری) |
0.80 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
0.8 |
سرانه کاربری حمل و نقل و بازرگانی - پایانه باربری (شهری و بین شهری):
چنانچه جمعیت ابرشهر تجاری (پایتخت تجاری کشور) در افق نهایی پنج میلیون نفر (5.000.000 نفر) در نظر گرفته شود و احداث یک پایانه باربری به وسعت 200 هکتار به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت مفروض باشد، سرانه کاربری پایانه باربری طبق جدول زیر محاسبه و مبنای برآوردهای آتی قرار می گیرد:
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه |
|
حومه شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
پایانه باربری (درون شهری، برون شهری) |
2.00 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
2.0 |
نکته مهم در تخمین سرانه کاربری پایانه باربری:
با توجه به قرارگیری پایانه باربری در حومه شهر، کاربری مربوطه در این محل پیش بینی و لحاظ میگردد و مشمول کاربریهای شهری نمی باشد.
سرانه کاربری حمل و نقل و بازرگانی : بازرگانی
کاربری بازرگانی کلان شهر تجاری پیشنهادی مشتمل بر سه بخش است:
بخش اول فضاهای مورد نیاز جهت ایجاد انبار کالا و سردخانه مواد غذایی است که در اراضی شهری ایجاد می گردد.
در این بخش فضاهای لازم جهت استقرار تاسیسات و تجهیزات حمل و نقل هوایی خودکار "پهپاد" و حمل و نقل زمینی خودکار "روبوت" در نظر گرفته می شود و لازم است ارتباطات لازم با سایر شبکه های حمل و نقل شهری و بین شهری تامین گردد.
بخش دوم شامل فضاهایی بمانند گمرک، انبارهای عمومی، مراکز تخلیه بارگیری کالا، مناطق آزاد تجاری، مناطق ویژه اقتصادی و کاربریهای وابسته به بازرگانی و کسب و کار است که در حومه شهر واقع است. بخش بزرگی از کاربری های بازرگانی در شهر فرودگاهی و فضاهای وابسته مستقر می شوند.
و بخش سوم شامل مجموعه ها و شهرک های بزرگ تجاری بازرگانی بمانند بندر خشک، منطقه ویژه اقتصادی، اسکله و تاسیسات حمل و نقل دریایی و مجموعه های مشابه است که در خارج از حومه شهر مستقر می گردند. (این بخش از کاربری بازرگانی از موضوع بحث خارج است و در صورت امکان در سلسله یادداشت های آینده در قالب طرح های سرمایه گذاری مجزا بررسی می شود)
با عنایت به موارد فوق، اطلاعات سرانه کاربری بازرگانی بشرح جدول آتی ارائه می گردد.
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه |
|
شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
انبار کالا، سردخانه مواد غذایی |
2.50 |
|
حومه شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
منطقه آزاد تجاری، منطقه ویژه اقتصادی، مجموعه بازرگانی، شهر فرودگاهی |
30.00 |
|
حومه شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
گمرک، انبار عمومی، مرکز تخلیه بارگیری کالا، منطقه آزاد تجاری، منطقه ویژه اقتصادی |
24.00 |
|
خارج شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
بندر خشک، منطقه ویژه اقتصادی، اسکله و تاسیسات حمل و نقل دریایی و کاربریهای مشابه |
75.00 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری بازرگانی (متر مربع) |
131.5 |
با عنایت به جمیع موارد فوق، سرانه کاربریهای حمل و نقل و بازرگانی که موقعیت وقوع آنها در شهر است طبق جدول زیر ارائه و مبنای محاسبات و برآوردهای آتی قرار می گیرد:
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه |
|
شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
ایستگاه قطار شهری (مترو) |
0.70 |
|
شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
ترمینال قطار مسافری و هایپرلوپ |
0.30 |
|
شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
ترمینال قطار باری (محموله های فوری) |
0.20 |
|
شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
پایانه مسافری (درون شهری، برون شهری) |
0.80 |
|
شهر |
حمل و نقل - بازرگانی |
انبار کالا، سردخانه مواد غذایی |
2.50 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری حمل و نقل - بازرگانی (متر مربع) |
4.5 |
ذکر این نکته لازم است که شالوده نظام
برنامه ریزی ساختاری راهبردی شهری مبتنی بر توانایی پاسخگویی به تغییرات محیطی و
تطابق با نیازهای آتی بوده، لازم است سرانه های کاربری مذکور در جداول صدرالذکر براساس
نیازها و شرائط زمانی و مکانی بروزرسانی و تغییرات لازم اعمال گردد.
جهت سهولت محاسبه، سرانه کاربری معابر براساس 6 مقطع عرضی شامل:
1- معابر شریانی درجه1 (آزاد راه و بزرگراه با عرض 80 متر)
2- معابر شریانی درجه2 (بلوار اصلی با عرض 70 متر)
3- معابر شریانی درجه2 (بلوار فرعی با عرض 48 متر)
4- معابر توزیعی (بلوار 35 متری)
5- معابر دسترسی (خیابان با عرض 12 متر)
6- معابر دسترسی (کوچه با عرض 10 متر)
انجام می شود. جزئیات محاسبه سرانه های کاربری مرتبط در شکل زیر ارائه گردیده است.
در محاسبه سرانه کاربری معابر، علاوه بر مسیرهای عمومی حمل و نقل، مسیرهای اختصاصی شبکه های اتوبوسرانی سریع السیر شهری (BRT) و قطار سبک شهری(LRT) و ایستگاه های مربوطه لحاظ گردیده است.
نمونه مقطع عرضی – استقرار 2 مسیر مجزای رفت و برگشت BRT و ایستگاه مربوطه در قسمت میانه معابر
نمونه مقطع عرضی – استقرار 1 مسیر BRT و ایستگاه مربوطه در قسمت میانه معابر
نمونه مقطع عرضی – استقرار 2 مسیر مجزای رفت و برگشت BRT و ایستگاه مربوطه در قسمت میانه بلوارهای فرعی و توزیعی
نمونه مقطع عرضی – استقرار 2 مسیر مجزای رفت و برگشت LRT و ایستگاه مربوطه در قسمت میانه معابر
نمونه مقطع عرضی – استقرار 2 مسیر مجزای رفت و برگشت LRT در قسمت میانه بلوارهای فرعی و توزیعی
نمونه مقطع عرضی - بلوار 60 متری با دو مسیر BRT و ایستگاه مربوطه
نمونه مقطع عرضی - بلوار 24 متری با دو مسیر LRT و ایستگاه مربوطه
نمونه مقطع عرضی - بلوار 28 متری با دو مسیر LRT و ایستگاه مربوطه
در محاسبه سرانه کاربری معابر، علاوه بر مسیرهای حمل و نقل وسائل نقلیه موتوری، مسیرهای خاص پیاده روی و دوچرخه سواری نیز در نظر گرفته شده است.
نکات مهم در تخمین سرانه کاربری معابر:
- نکته اول: مسیرهای خاص شبکه قطار شهری (مترو) بصورت سطحی و مونوپل، در فضای میانه شبکه آزادراه ها و بزرگراه ها و بلوارهای اصلی و فرعی شهری (شریانی درجه2 و توزیعی) در نظر گرفته می شود و تخصیص سرانه کاربری مجزا جهت این امر لازم نمی باشد.
در شکل زیر نمونه سطح مقطع عرضی بلوار 45 متری دارای دو مسیر مجزای BRT بهمراه ایستگاه مربوطه و همچنین ستون های شبکه مترو (بصورت مونوپل – روسطحی) مشخص گردیده است.
-
نکته دوم: مسیرهای خاص شبکه قطار شهری زیرزمینی(مترو) مشمول تخصیص سرانه کاربری مجزا نیست و سرانه ایستگاه های مترو شهری ضمن استفاده حداکثری از امکانات شبکه های LRT/BRT ، در قسمت سرانه کاربری ایستگاه قطار (شهری و بین شهری) در نظر گرفته می شود.
- نکته سوم: فضاهای تخصیص شده به پارکینک های برمعبر و فضاهای سبز معابر، به ترتیب در سرانه های کاربری پارکینگ و فضای سبز بشرح یادداشت های آتی ارائه می شود (در محاسبات مربوط به سرانه کاربری معابر لحاظ نمی گردد).
با عنایت به موارد فوق، چنانچه جمعیت ابرشهر تجاری (پایتخت تجاری کشور) در افق نهایی پنج میلیون نفر (5.000.000 نفر) در نظر گرفته شود، سرانه کاربری معابر طبق جدول زیر محاسبه و مبنای محاسبات و برآوردهای آتی قرار می گیرد:
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه (متر مربع) |
|
شهر |
معابر |
شبکه راه های شهری |
35.00 |
|
شهر |
معابر |
دوچرخه رو |
9.00 |
|
شهر |
معابر |
پیاده رو، پیاده راه |
9.00 |
|
جمع سرانه کاربری شبکه معابر (متر مربع) |
53.0 |
احداث ابرشهر تجاری (پایتخت تجاری کشور) - تخمین سرانه کاربری پارکینگ خودرو:
سرانه کاربری پارکینگ خودرو مشتمل بر دوبخش کاربری پارکینگ برمعبر و پارکینگ عمومی (عموماً طبقاتی) است.
جهت تامین کاربری پارکینگ بر معبر شیوه های مختلفی رایج است و براساس نیاز کاربریهای مجاور، تامین میگردد.
همچنین کاربری پارکینگ عمومی (بیشتر به شکل طبقاتی) عموماً در مناطق پر ازدحام شهر و موقعیت های خاص و با توجه به کاربریهای پیرامونی و نیاز به فضاهای پارک وسائل نقلیه لحاظ می شود.
تخمین سرانه پارکینگ برابر متون فوق بشرح جدول زیر ارائه می شود.
موقعیت |
کاربری |
شرح کاربری |
سرانه |
|
شهر |
پارکبنگ |
پارکینگ عمومی |
8.00 |
|
شهر |
پارکبنگ |
پارکینگ بر معبر |
12.00 |
|
|
|
جمع سرانه کاربری (متر مربع) |
20.0 |
نکته مهم در مورد کاربری پارکینگ خودرو :
با توجه به کاربرد روزافزون خودروهای هیبریدی و الکتریکی، لازم است در کلیه پارکینگ ها (اعم از پارکینگ بر معبر و پارکینگ طبقاتی و عمومی) تجهیزات شارژ خودرهای الکتریکی فرآهم شود.
اطلاعات بیشتر:
INSTITUTE OF URBAN TRANSPORT - INDIA
سرانه کاربری های شهری - دکتر سید محسن حبیبی - مهندس صدیقه مسائلی- سازمان ملی زمین و مسکن
مقایسه استانداردهای شهری ایران با سایر کشورها
این گروه کاربری های مشتمل بر این زیرگروه ها است :
-
کاربریهای مسکونی در زیرگروه های
o خانه های تک واحدی
o آپارتمانهای مسکونی
-
و کاربری مسکونی موقت (باغ ویلایی)
است.
مراکز خدمات عمومی شامل کلیه فعالیت هایی است که به منظور ارتقاء سطح رفاه و آسایش شهروندان استقرار می یابند و لازم است زیرساختهای شهری مناسب جهت این گونه فعالیت ها تدارک گردد.
این فعالیت ها شامل:
کاربری های پارک و فضای سبز در زیرگروه های
- فضاهای سبز معابر
- بوستان های کودک (محل های بازی کودکان)
- بوستان های محله ای
- پارک های ناحیه ای
- پارک های منطقه ای
کاربریهای فرهنگی - مذهبی در زیرگروه های
- اماکن مذهبی
- کتابخانه ها
- موزه ها و گالری های هنری
- کانون های پرورش فکری، مراکز خلاقیت، هنرسراها و مجتمع های فرهنگی هنری
کاربریهای آموزش عمومی در زیرگروه های
- دبستان ها، دبیرستان ها و هنرستان های دولتی
- آموزشگاه های تخصصی، آموزشگاه های فنی حرفه ای و مراکز آموزش علمی کاربردی دولتی
کاربریهای پژوهش و فناوری در زیرگروه های
- دانشگاه ها و مراکز تحقیق و توسعه دولتی
- مراکز رشد (انکوباتورها)
- پارک های علم و فناوری
کاربریهای بهداشتی درمانی در زیرگروه های
- مراکز بهداشت
- درمانگاه ها ، بیمارستان ها و مراکز درمانی دولتی
- مراکز فوریت های پزشکی و امداد و نجات
- سرویس های بهداشتی
کاربریهای اداری – انتظامی در زیرگروه های
- سازمان های دولتی، شهرداری ها و اماکن عمومی
- پاسگاه ها و مراکز انتظامی
- مراکز پست
کاربریهای ورزشی در زیرگروه های
- استادیوم فوتبال
- مجموعه های ورزشی پایه و عمومی
-
مجموعه های ورزشی تخصصی
کاربریهای تاسیسات و تجهیزات شهری در زیرگروه های
- شبکه های آبرسانی و تاسیسات و اماکن وابسته
- شبکه های برقرسانی و تاسیسات و اماکن وابسته
- شبکه های ICT و تاسیسات و اماکن وابسته
- شبکه انتقال نفت و فرآورده های نفتی و تاسیسات و اماکن وابسته
- شبکه های جمع آوری و اتقال فاضلاب شهری و تاسیسات و اماکن وابسته
- شبکه های گازرسانی و تاسیسات و اماکن وابسته
- مراکز آتش نشانی
- آرامگاه ها و تاسیسات و اماکن وابسته
و سایر کاربریهای مرتبط است.
مراکز کسب و کار شریان های حیاتی کلان شهر هوشمند تجاری بوده، بخش عمده تولید ثروت و تولید ارزش افزوده را شامل است. این مراکز شامل کلیه فعالیت هایی است که به منظور کسب سود در شهر استقرار می یابند (هدف از ایجاد آنها کسب انتفاع است) و لازم است زیرساختهای شهری مناسب جهت این گونه فعالیت ها تدارک گردد.
عمده این فعالیت ها شامل کاربری های تجاری در زیرگروه های:
- واحدهای تجاری خرید روزانه
- بازارچه ها
-فروشگاه های خرید هفتگی و ماهیانه
- مجتمع های تجاری و مراکز خرید بزرگ
- واحدهای تجاری عمده فروشی
- واحدهای خدمات عمومی
- و نمایشگاه ها
کاربری های اداری بخش خصوصی در زیرگروه های:
- دفاتر اداری خصوصی
- بانک ها و موسسات مالی اعتباری
کاربرهای تفریحی در زیرگروه های:
- دریاچه های مصنوعی، پلاژ ساحلی و تفریحات و ورزش های آبی
- پارک های موضوعی (تم پارک)
- پارک های آبی
- پارک های تفریحی
- و مجموعه های تفریحی رفاهی گردشگری
کاربریهای ورزشی بخش خصوصی در زیرگروه های
- مجموعه های ورزشی اختصاصی
-مجموعه های ورزشی خاص و تفریحی
کاربریهای گردشگری، پذیرایی در زیرگروه های:
-هتل ها و مراکز اقامتی
-سالن های غذاخوری و مراکز پذیرایی
کاربریهای آموزشی خصوصی در زیرگروه های:
-واحدهای مهد کودک و پیش دبستانی
-دبستان، دبیرستان و هنرستان های غیردولتی
-آموزشگاه های تخصصی (ملی و فرا ملی) - غیردولتی
-مراکز مهارت آموزی، مراکز علمی کاربردی – غیردولتی
کاربریهای پژوهش و فناوری در زیرگروه های:
-دانشگاه ها و مراکز تحقیق و توسعه (ملی و فراملی) – غیردولتی
-شتابدهنده های فناوری – غیردولتی
-مرکز تحقیق و توسعه (ملی و فراملی) – غیردولتی
کاربریهای کارگاهی، صنعتی در زیرگروه های:
-کارگاه و صنایع سبک
- مجتمع ها و شهرک های صنعتی
- صنایع مادر، صنایع سنگین و آلاینده
- صنایع معدنی
کاربریهای بهداشتی درمانی در زیرگروه های:
- بیمارستان های غیردولتی
- درمانگاه، داروخانه، رادیولوژی و آزمایشگاه پزشکی غیردولتی
- مجتمع های پزشکی
- و گرمابه های عمومی
کاربریهای فرهنگی در زیرگروه های:
- سالن های سینما و تئاتر
- موزه ها، هنرسرا ها، مجتمع های فرهنگی هنری و مجتمع های سینمایی – غیردولتی
- و شهرک سینمایی
کاربریهای خصوصی تاسیسات و تجهیزات شهری در زیرگروه های:
- مزارع انرژی سبز و نیروگاه های انرژی پاک و تجدید پذیر
- نیروگاه های تولید پراکنده و نیروگاه های بزرگ مقیاس سوخت فسیلی
- مراکز تفکیک و فرآوری پسماندهای شهری
- جایگاه های سوخت
- کشتارگاه های صنعتی دام و طیور
و کاربریهای کشاورزی و شیلات است.
جهت استفاده بهینه از خدمات حمل و نقل و پشتیبانی کسب و کار، برقراری سیستم های هوشمند کسب و کار و مدیریت شهری هوشمند امری بدیهی و لازم می نماید.
از اولین پیش نیازهای متصور جهت ایجاد کلان شهر تجاری و هوشمند ، وجود زیرساختهای بهینه، سریع و ایمن حمل و نقل و پشتیبانی کسب و کار است؛ زیرساخت هایی بمانند:
1- شبکه آزادراه ها و بزرگراه های شهری
2- فرودگاه های مدرن و کارآمد
3- ارتباطات ریلی و ایستگاه های راه آهن مناسب
4- ارتباطات جاده ای با بنادر بزرگ و شهرهای پرجمعیت و مرزهای رسمی کشور
5- پارکینگ های هوشمند
6- و تاسیسات انبارداری و تجهیزات تخلیه و بارگیری کالا.
همچنین جهت ایجاد مزیت رقابتی و شکل گیری شبکه حمل و نقل ترکیبی، لازم است ضمن برقراری ارتباطات مناسب بین کلیه سیستم های حمل و نقل جاده ای و ریلی و هوایی، زیرساخت های صدرالذکر به سیستم های:
1- حمل و نقل سریع السیر بین شهری "هایپرلوپ"
2- حمل و نقل هوایی خودکار "پهپاد"
3- حمل و نقل شهری خودکار"روبوت ها"
مرتبط گردد و از طرفی به سیستم های حمل و نقل شهری متعارف بمانند شبکه قطار شهری (مترو) و مونوریل، شبکه قطار سبک شهری(LRT) و شبکه اتوبوسرانی BRT شهری متصل شود.
جهت یکپارچه سازی سیستم های سنتی و مدرن حمل و نقل شهری و بین شهری و برقراری سیستم تردد بهینه، ایجاد زیرساخت ها و تسهیلات جابجایی هوشمند در این کلان شهر تجاری، امری بدیهی و لازم می نماید.
فرض کنیم با سرمایه گذاری جهت احداث کلان شهری تجاری و هوشمند (بعنوان پایتخت تجاری کشور ) در منطقه ای فاقد هر گونه زیرساخت موافقت گردیده است.
جهت این کلان شهر هوشمند تجاری خصوصیاتی بمانند زیر متصور است:
- کلان شهری برتر و متفاوت از سایر کلان شهرهای کشور
- کلان شهری هوشمند و پایدار
- کلان شهری تجاری و گردشگری
- کلان شهری دارای مزیت های رقابتی متعدد در سطح ملی و منطقه ای
- کلان شهری در طراز کلان شهرهای برتر دنیا
- و کلان شهری مدرن و توسعه یافته توسط بخش خصوصی
الزامات کلان شهر تجاری هوشمند:
موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی زیرساخت های تجاری را مشتمل بر 96 زیرساخت (که در 16 محور و 3 طبقه بشرح ذیل دسته بندی شده است) معرفی نموده است:
زیر ساخت های فیزیکی (زیرساخت های سخت افزاری) شامل:
- زیرساخت های ذخیره سازی
1. انبارها
2. سیلوها
3. سردخانه ها
- زیرساخت های جابجایی
1. گمرک
2. بنادر
3. فرودگاه ها
4. پایانه های جابجایی کالا / بار اندازها
5. بنادر خشک
6. هاب های تجاری
7. شهرهای لجستیکی
8. مراکز لجستیکی حاشیه شهرها
- زیرساخت های توزیعی
1. فروشگاه های زنجیره ای
2. نمایشگاه های عرضه مستقیم کالا
3. بازار های روز
4. بازارچه ها و مجتمع های صنفی
5. شهرکهای صنفی
6. واحدهای صنفی
7. شرکتهای عمده پخش
8. میادین میوه و تره بار اصلی شهرها
9. کشتارگاه های صنعتی دام و طیور
10. مراکز درجه بندی و بسته بندی کالا (سورتینگ)
- زیرساخت های حمل و نقل
1. جاده (اعم از جاده ترانزیتی، آزادراه، اتوبان بین شهری، جاده های اصلی، جاده های فرعی)
2. راه آهن (بین شهری، درون شهری)
3. خطوط هوایی
4. خطوط لوله
5. مسیرهای آبی
6. ناوگان حمل و نقل (زمینی، دریایی، ریلی، هوایی)
- مناطق اقتصادی – تجاری
1. بازارچه های مرزی
2. پایانه های صادراتی
3. نمایشگاه های بین المللی
4. مراکز تجاری خارج از کشور
5. مناطق آزاد تجاری
6. مناطق ویژه اقتصادی
زیرساخت های غیرفیزیکی (نرم افزاری) شامل:
- پیوند های تجاری
1. توافق نامه ها و قرارداد ها (بین المللی، منطقه ای، چند جانبه ...)
2. مبادلات (صادرات، واردات)
3. رایزنان (بازرگانی، تجاری، اقتصادی ...)
4. هیئت های تجاری
5. شرکای تجاری
- زیرساخت های مالی
1. بانک ها و موسسات مالی – اعتباری
2. بازار سرمایه (بورس و فرا بورس)
3. بیمه و صندوق های ضمانت
4. لیزینگ
5. صندوق های سرمایه گذاری و مالی
- زیرساخت های حقوقی
1. قوانین و مقررات تجاری
2. قوانین و مقررات مالی و پولی
3. قوانین و مقررات بانکی
4. قوانین و مقررات بیمه
5. قوانین و مقررات گمرکی
6. قوانین و مقررات بازرگانی
7. قوانین و مقررات صنفی
8. حقوق مالکیت
9. برند سازی و استاندارد سازی
10. قوانین و مقررات مربوط به هریک از زیرساخت های فیزیکی
- بنگاه ها و نهاد ها
1. نهاد های دولتی
2. دانشگاه ها
3. اتاق ها (بازرگانی، صنایع و معادن، تعاون ...)
4. اصناف و تشکل ها
5. شرکت های ارائه خدمات لجستیکی (5PL , 4PL , 3PL)
6. خوشه های صادراتی
- زیرساخت های فناوری
1. دولت الکترونیک
2. تجارت الکترونیک
3. بانکداری الکترونیک
4. نقطه تجاری
5. پنجره واحد تجاری
6. سرویس دهندگان خدمات تجارت الکترونیک
زیرساخت های ظرفیتی شامل:
- زیرساخت های کشاورزی
1. زمین های کشاورزی
2. سدهای کشاورزی
3. ماشین آلات کشاورزی
4. سیستم های آبیاری
5. شرکت های خدمات کشاورزی
- زیرساخت های صنعتی
1. شهرک های صنعتی
2. پارک های فناوری
3. مجتمع های صنعتی
4. بنگاه های بزرگ تولید
5. بنگاه های کوچک و متوسط (SME)
- زیرساخت های ارتباطات
1. خطوط تلفن ثابت و همراه
2. خطوط اینترنت (معمولی و پرسرعت)
3. فیبر نوری
4. ایستگاه های مخابراتی
5. ایستگاه های ماهواره ای
6. ایستگاه های رادیویی، تلویزیونی
7. ایستگاه های شبکه موبایل
- زیرساخت های انرژی
1. نیروگاه های سبز (انرژی های پاک و تجدید پذیر)
2. نیروگاه های آبی
3. نیروگاه های سوخت فسیلی
4. نیروگاه های هسته ای
5. پالایشگاه ها
6. حوزه های نفتی
- زیرساخت های طبیعی
1. معادن
2. رودخانه ها
3. جنگلها
4. دریاها و آبهای آزاد
5. دریاچه ها
- زیرساخت های خدماتی
1. امکانات اقامتی و سکونتی تجاری
2. امکانات تفریحی
3. بیمارستان ها و مراکز درمانی
4. امکانات توریستی و گردشگری
همچنین موسسه Smart Cities Index شاخص هایی را جهت شهرهای هوشمند معرفی نموده است که برخی از آنها به شرح زیر است:
- ساختمان هوشمند
- مدیریت پسماندهای شهری هوشمند
- حفظ محیط زیست
- دیجیتالی شدن تمامی امور دولت و کارهای اداری
- دسترسی کامل، راحت و همگانی به اینترنت ۴G LTE
- فراوانی دسترسی به هات اسپات اینترنت Wi-Fi
- استفاده همهگیر از گوشیهای هوشمند و دستگاههای الکترونیکی
- سرویس به اشتراک گذاری خودرو و تاکسی آنلاین
- هوشمند شدن سیستم ترافیک
- آموزش و مشارکت شهروندان
- پارکینگ هوشمند
- انرژی پاک
- توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی برقی و الکتریکی
- سرعت بالای اینترنت
- و حمل و نقل عمومی هوشمند.
اطلاعات بیشتر:
تدوین سند راهبردی توسعه زیرساختهای تجاری در کشور - موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی
نسلهای مختلف شرکتهای لجستیکی (1PL تا 5PL )
محل احداث پایتخت تجاری کشور:
محل اجرای طرح می تواند از هر کدام از مناطق مستعد کشور بمانند سواحل جنوبی، مناطق مرکزی یا سواحل شمالی کشور انتخاب گردد؛ ولیکن هر کدام از این مناطق نیازهای خاص خود را طلب نموده، لازم است به شیوه بهینه تامین گردد.
شیوه برنامه ریزی:
به سبب ماهیت طرح و محیط متغییر و زمان بری احداث این ابرشهر هوشمند تجاری، روش برنامه ریزی بر مبنای "مدل برنامه ریزی ساختاری، راهبردی" فرض می گردد.
رئوس مدل برنامه ریزی ساختاری، راهبردی شامل این موارد است:
o تعیین ارکان جهت ساز (چشم انداز، ماموریت، ارزشها، خط مشی) و اهداف کلان
o تعیین سیاستها و راهکارها و ابزار حصول به اهداف
o ترسیم نقشه استخوان بندی شهر
o تعریف نظام فعال مدیریتی
بصورت کلی، در مدل های برنامه ریزی راهبردی، از مرحله شناخت و تحلیل وضعیت موجود پروژه (یا طرح پیشنهادی) و محیط اجرای آن شروع می کنیم و سپس با استفاده از روش های بمانند الگوبرداری، استفاده از درس آموخته ها و تجارب برتر، آینده پژوهی (و آینده نگاری) ایده پردازی می کنیم و موارد سازگار و مکمل را بعنوان وضعیت مطلوب و آرمانی ترسیم می شود و با اتمام این مرحله، ارکان جهت ساز طرح و اهداف کلان آن تعیین می گردد.
در گام دوم، نقشه راه رسیدن از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب تعیین می گردد. این گام با مشخص نمودن سیاست ها و راهکارهای لازم و تعیین معیارها و شیوه های تحقق اهداف انجام می گیرد.
در گام سوم از مرحله برنامه ریزی این ابرشهر تجاری، براساس نتایج مطالعات مراحل قبل نسبت به جانمایی کاربری های مختلف و تعیین روابط و ساختار شبکه های ارتباطی مورد نیاز اقدام می شود و خروجی این مرحله بصورت نقشه استخوان بندی شهر ارائه می گردد. خروجی این مرحله پس از طی مراحل قانونی و اعمال اصلاحات لازم و تصویب، بعنوان چارچوب توسعه این ابرشهر تجاری عمل کرده و مبنای تهیه طرحهای آماده سازی و اجرایی بعدی است.
در گام نهایی، شیوه های نظارت و بازنگری طرح و مدیریت پروژه تعیین می شود. این مرحله به سبب ارتباط مستقیم با نحوه اجرا و تحقق اهداف تعیین شده بسیار مهم بوده، لازم است تا زمان اختتام پروژه و بهره برداری از این ابرشهر تجاری مورد توجه ویژه قرار داشته باشد.
با عنایت به موارد پیش گفته، این مجموعه مطالب سعی دارد توصیفی اولیه از کلان شهر هوشمند تجاری (بعنوان پایتخت تجاری کشور) بهمراه برآورد هزینه های متصور ارائه نماید.
پرواضح است که در عمل پیچیدگی های بسیار زیادی در برنامه ریزی و احداث این کلان شهر تجاری هوشمند حاکم بوده، متاثر از عوامل متعدد داخلی و محیطی طرح است و برهمین مبنا لازم است مراحل مطالعات و برنامه ریزی و طراحی شهری توسط مجموعه ای از مشاورین صاحب صلاحیت مجرب و با مشارکت ذینفعان کلیدی پروژه انجام پذیرد.